قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۵۵ با آخرین اصلاحات + PDF
متن کامل قانون ثبت احوال مصوب 1355/04/16 مجلس شورای ملی
فصل اول – كليات
ماده 1 – وظايف سازمان ثبت احوال كشور به قرار ذيل است:
الف (اصلاحی 1363/10/18)– ثبت ولادت و صدور شناسنامه
ب (اصلاحی 1363/10/18)– ثبت واقعه وفات و صدور گواهی وفات.
ج – تعويض شناسنامه های موجود در دست مردم.
د – ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات.
هـ – صدور گواهی ولادت براي اتباع خارجه.
و – تنظيم دفاتر ثبت كل وقايع و نام خانوادگی.
ز – جمع آوری و تهيه آمار انسانی سراسر كشور و انتشار آن.
ح – وظايف مقرر ديگری كه طبق قانون به عهده سازمان گذاشته شده است.
ماده 2 – برای مطالعه و پيشنهاد روش هاي فني و اظهارنظر درباره اصلاح يا تغيير فرم ها و نمونه های سجلی و آماری و نحوه جمع آوري و انتشار آنها و تهيه دستورالعمل ها و روش های فنی سجلی و طرز جمع آوری اوراق باطله و تنظيم و نگهداری و حفاظت اسناد و مدارك سجلی در مركز سازمان ثبت احوال كشور شورائی بنام شورای عالی ثبت احوال تشكيل می شود. اعضاي شورای عالی ثبت احوال عبارت خواهند بود از رئيس سازمان ثبت احوال كشور يا قائم مقام او و يك نفر از استادان دانشكده حقوق به انتخاب رئيس دانشگاه تهران و يك نفر از قضات دادگستری به انتخاب وزير دادگستری و يك نفر از كارمندان مطلع ثبت احوال به انتخاب رئيس سازمان ثبت احوال و نماينده مركز آمار ايران، رياست شورا با معاون وزارت كشور و رئيس سازمان ثبت احوال كشور يا قائم مقام او می باشد و رأی اكثريت لازم الاجراء خواهد بود.
تبصره – نحوه جمع آوری و انتشار آمار انسانی و تهيه نمونه های مربوط به پيشنهاد سازمان ثبت احوال كشور پس از جلب نظر مركز آمار ايران و تصويب شورای عالی ثبت احوال تعيين خواهد شد.
ماده 3 – در مقر هر اداره ثبت احوال هيئتی بنام هيئت حل اختلاف مركب از رئيس اداره ثبت احوال و مسئول بايگانی يا معاونين و يا نمايندگان آنان و يكي از كارمندان مطلع اداره مزبور به انتخاب رئيس اداره ثبت احوال استان تشكيل می شود، وظائف هيئت حل اختلاف به قرار زير است:
1(اصلاحی 1363/10/18)– تصحيح هر نوع اشتباه در تحرير مندرجات دفتر ثبت كل وقايع و وفات بعد از امضاء سند و قبل از تسليم شناسنامه يا گواهی ولادت يا وفات و تكميل سند از نظر مشخصاتی كه « نامعلوم» بوده است مندرج در ماده 29 اين قانون.
2 – رفع اشتباهات ناشی از تحرير ضمن ثبت وقايع يا نقل مندرجات اسناد و اعلاميه ها و مدارك به دفاتر ثبت كل وقايع و ساير دفاتر.
3 – ابطال اسناد و شناسنامه هائی كه بيگانگان مورد استفاده قرار داده اند و طبق ماده 44 اعلام می شود.
4 – ابطال اسناد مكرر و يا موهوم و تصحيح اشتباه در ثبت جنس صاحب سند و تغيير نام های ممنوع.
5 – حذف كلمات زائد، غيرضروری و يا ناشی از اشتباه در اسناد سجلی اشخاص.
ترتيب تقاضا و گردش كار دفاتر هيئت ها و نحوه رسيدگی و ابلاغ تصميمات در آئين نامه اجرائی اين قانون تعيين خواهد شد.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– تصحيح هر نوع اشتباه در تحرير مندرجات دفتر ثبت كل وقايع و وفات اگر قبل از امضاء باشد با توضيح مراتب در حاشيه سند به عمل می آيد و امضا كنندگان سند ذيل توضيح را امضاء خواهند نمود.
ماده 4 – رسيدگی به شكايات اشخاص ذينفع از تصميمات هيئت حل اختلاف و همچنين رسيدگی به ساير دعاوی راجع به اسناد ثبت احوال با دادگاه شهرستان يا دادگاه بخش مستقل محل اقامت خواهان به عمل می آيد و رأی دادگاه فقط پژوهش پذير است.
مهلت شكايت از تصميم هيئت حل اختلاف ده روز از تاريخ ابلاغ است.
تبصره – هرگاه سند ثبت احوال در ايران تنظيم شده و ذينفع مقيم خارج از كشور باشد رسيدگی با دادگاه محل صدور سند و اگر محل تنظيم سند و اقامت خواهان هر دو در خارج از كشور باشد با دادگاه شهرستان تهران خواهد بود.
ماده 5 (اصلاحی 1363/10/18)– سازمان ثبت احوال كشور در اجرای وظايفی كه بر عهده دارد می تواند از وجود كاركنان سازمان های دولتی و ارگان ها و نهادهای انقلاب اسلامی موجود در محل استفاده نمايد.
تبصره 1 (اصلاحی 1363/10/18)– مأموران دولت و كاركنان بيمارستان ها و گورستان ها مكلفند با سازمان ثبت احوال كشور در اجرای وظايف قانونی همكاری نمايند.
تبصره 2 (الحاقی 1363/10/18)– نحوه استفاده از خدمات افراد و سازمان ها و ارگان ها و نهادها به موجب آئين نامه اجرائی اين قانون خواهد بود.
ماده 6 – نماينده يا مأمور ثبت احوال كسی است كه از طرف سازمان ثبت احوال كشور و يا ادارات تابعه برای ثبت وقايع يا دريافت اعلامات منصوب شده باشد.
تبصره 1 – اعلام كننده كسی است كه مكلف به اعلام واقعه می باشد و می تواند به شخص ديگری رسماً وكالت دهد تا از طرف او واقعه را اعلام نمايد.
تبصره 2 – گواه از لحاظ اين قانون كسی است كه صحت اظهارات اعلام كننده را گواهی می كند.
ماده 7 (اصلاحی 1363/10/18)– سن گواه و اعلام كننده نبايد كمتر از 18 سال تمام باشد.
پدر و مادری كه قبل از رسيدن به سن 18 سال تمام ازدواج كرده اند می توانند ولادت يا وفات فرزند خود را اعلام نمايند.
ماده 8 (اصلاحی 1363/10/18)– دفتر ثبت كل وقايع و وفات و شناسنامه و گواهی ولادت و اعلاميه ها و اطلاعيه ها و دفاتر ثبت كل وقايع و نام خانوادگی از اسناد رسمی است و تا زمانی كه به موجب تصميم هيئت حل اختلاف يا رأی دادگاه بر حسب مورد تصحيح يا باطل نشده به قوت خود باقی می باشد.
ماده 9 (اصلاحی 1363/10/18)– رونوشت يا فتوكپی شناسنامه يا گواهی ولادت مراجعين به ادارات و مؤسسات دولتی و شهرداری و بخش خصوصی كه برای انجام مراجعات آنان ضرورت دارد مستقيماً توسط آن مراجع تهيه خواهد شد.
فصل دوم – اسناد و دفاتر ثبت احوال
ماده 10 – وقايع حياتی هر فرد ( ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت، وفات) در دفاتری به شرح زير به ثبت می رسد:
الف (الحاقی 1363/10/18)– دفتر ثبت كل وقايع – كه در آن بدواً ولادت هر فرد ثبت و وقايع مربوط به ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت و وفات همسر، ولادت و وفات اولاد و وفات صاحب سند از روی مندرجات اعلاميه ها و مدارك در آن ثبت می گردد.
ب (الحاقی 1363/10/18)– دفتر ثبت وفات – كه در آن واقعه مربوط به وفات هر فرد به ثبت می رسد.
تبصره 1 (الحاقی 1363/10/18)– صفحات دفتر ثبت كل وقايع بايد شماره گذاری شود و با تعيين تعداد كل صفحات نخ كشی و سرب و منگنه شده به امضاء دادستان شهرستان يا نماينده او برسد.
تبصره 2 (الحاقی 1363/10/18)– دفتر ثبت كل وقايع هر سال پس از انقضاء مدت صد و بيست سال از جريان خارج و به بايگانی راكد منتقل می شود.
تبصره 3 (الحاقی 1363/10/18)– هرگاه اسناد يا دفاتر از بين برود در صورت وجود سابقه از روی سوابق و در صورت نبودن سابقه با دعوت صاحبان اسناد به وسيله آگهيی طبق مدارك موجود در دست آنان پس از رسيدگی دفاتر يا اسناد معدوم تجديد می گردد.
الف – سند ثبت ولادت.
ب (اصلاحی 1363/10/18)– سند ثبت وفات.
ج (اصلاحی 1363/10/18)– دفتر كل وقايع كه در آن ولادت، ازدواج، طلاق، و رجوع و بذل مدت و وفات زوج و زوجه، ولادت، وفات فرزندان، و وفات صاحب سند از روی مندرجات اسناد ولادت و وفات و اعلاميه ها و مدارك ثبت می گردد.
ماده 11 (اصلاحی 1363/10/18)– دفتر ثبت كل وقايع يا وفات پس از ثبت بايد به امضاء اعلام كننده و گواهان و مأمور يا نماينده ثبت احوال برسد و مهر شود و در صورت وجود گواهی ماما يا پزشك نيازي به گواهان نخواهد بود. پس از تكميل و امضاء اسناد مزبور تصحيح يا تغيير مندرجات آن منحصراً به موجب مقررات اين قانون خواهد بود.
فصل سوم – ثبت ولادت
ماده 12 – ولادت هر طفل در ايران اعم از اينكه پدر و مادر طفل ايرانی يا خارجی باشند بايد بنماينده يا مأمور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ايرانيان مقيم خارج از كشور به مأمور كنسولی ايران در محل اقامت و اگر نباشد به نزديك ترين مأموران كنسولی و يا به سازمان ثبت احوال كشور اعلام شود.
ماده 13 (اصلاحی 1363/10/18)– ولادت واقع در ايران به وسيله نماينده يا مأمور ثبت احوال و ولادت واقع در خارج از كشور به وسيله مأموران كنسولی ايران در دفتر ثبت كل وقايع به ثبت می رسد. در اين دفتر اطلاعات زير قيد می شود:
1 – ساعت، روز، ماه، سال و محل ولادت استان – شهرستان – بخش – دهستان ( شهر/روستا) و تاريخ ثبت آن.
2 – نام و نام خانوادگي صاحب سند و جنس.
3 – نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه يا شماره پروانه اقامت و يا گذرنامه و محل صدور شناسنامه يا پروانه اقامت و يا گذرنامه و محل اقامت پدر و مادر.
4 – نام و نام خانوادگي و محل اقامت و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و نسبت اعلام كننده در صورتی كه غير از پدر و مادر صاحب سند باشد.
5 – نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت گواهان.
6 – نام و نام خانوادگي و امضاء نماينده يا مأمور و مهر ثبت احوال.
7 – شماره و سری برگ مخصوص دفتر ثبت كل وقايع.
8 – محل مخصوص ثبت و شماره كلاسمان آثار انگشتان صاحب سند.
9 – محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به ازدواج، طلاق و يا وفات همسر.
10 – محل مخصوص ثبت شماره مسلسل و سری شناسنامه های صادره.
11 – محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به اولاد.
12 – محل مخصوص ثبت وفات.
13 – محل توضيحات.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– پس از ثبت ولادت اگر طفل ايراني باشد شناسنامه صادر و تسليم می گردد و اعلاميه برای ثبت واقعه در دفتر ثبت كل وقايع صفحه مخصوص پدر و مادر به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده می شود و در صورتی كه طفل خارجی باشد گواهی ولادت صادر و تسليم می گردد.
ماده 14 (اصلاحی 1363/10/18)– برای هر فرد شماره شناسنامه كه مخصوص به او خواهد بود تعيين می گردد و شماره شناسايی هر شخص در كليه مدارك مربوط به ثبت احوال او بايد قيد گردد.
ماده 15 – ثبت ولادت بايد مستند به تصديق پزشك يا مامای رسمی يا مؤسسه ای كه طفل در آنجا متولد گرديده است باشد، در غير اين صورت واقعه به تصديق دو نفر گواه ثبت می شود.
تبصره – مهلت اعلام ولادت پانزده روز از تاريخ ولادت طفل است روز ولادت و تعطيل رسمی بعد از آخرين روز مهلت به حساب نمی آيد و در صورتی كه ولادت در اثناء سفر زمينی يا هوائی يا دريائی رخ دهد مهلت اعلام آن از تاريخ رسيدن به مقصد محسوب می شود.
ماده 16 – اعلام و امضاء سند ثبت ولادت بترتيب به عهده اشخاص زير خواهد بود:
1 (اصلاحی 1363/10/18)– پدر يا جد پدری.
2 – مادر در صورت غيبت پدر و در اولين موقعی كه قادر به انجام اين وظيفه باشد.
3 (منسوخه 1363/10/18)– مادر يا جد پدری كه از طرف دادگاه به سمت ولايت انتخاب شده باشند.
4 – وصی يا قيم يا امين.
5 – اشخاصی كه قانوناً عهده دار نگهداری طفل می باشند.
6 – متصدی يا نماينده مؤسسه ای كه طفل به آنجا سپرده شده است.
7 – صاحب واقعه كه سن او از 18 سال تمام به بالا باشد.
تبصره – در صورتی كه ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسيده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت ميسر نباشد سند طفل با اعلام يكی از ابوين كه مراجعه می كند با قيد نام كوچك طرف غائب تنظيم خواهد شد.
اگر مادر اعلام كننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می شود.
ماده 17 – هرگاه ابوين طفل معلوم نباشند سند يا نام خانوادگی آزاد و نام های فرضی در محل اسامی ابوين تنظيم می گردد. تصحيح اسامی فرضی يا تكميل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه موضوع ماده 1273 قانون مدنی يا حكم دادگاه يا مدارك حصر وراثت به عمل خواهد آمد و نام خانوادگی طبق احكام مربوط به نام خانوادگی اصلاح خواهد شد.
موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه منعكس نخواهد شد.
ماده 18 – نماينده يا مأمور ثبت احوال ولادت طفل فاقد ولی را ثبت و مراتب را برای اقدام قانونی به دادستان اطلاع خواهد داد.
تبصره – در صورتی كه طفل در مكانی متولد شود كه خروج از آن ممنوع يا محتاج به اجازه مخصوص باشد نظير ندامتگاه، كانون اصلاح و تربيت و غيره، متصديان اين سازمان ها مكلف باطلاع واقعه و ايجاد تسهيلات لازم برای انجام وظائف صاحب واقعه می باشند.
ماده 19 – ماما يا پزشكي كه در حين ولادت حضور و در زايمان دخالت داشته مكلف به صدور گواهی ولادت و ارسال يك نسخه آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام می باشد.
ماده 20 (اصلاحی 1363/10/18)– انتخاب نام با اعلام كننده است، برای نامگذاری يك نام ساده يا مركب ( حسين، محمدمهدی و مانند آن) كه عرفا يك نام محسوب می شود انتخاب خواهد شد.
تبصره 1 (الحاقی 1363/10/18)– انتخاب نام هايی كه موجب هتك حيثيت مقدسات اسلامی می گردد و همچنين انتخاب عناوين و القاب و نام هايی زننده و مستهجن يا نامتناسب با جنس ممنوع است.
تبصره 2 (الحاقی 1363/10/18)– تشخيص نام های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می باشد و اين شورا نمونه های آن را تعيين و به سازمان اعلام می كند.
تبصره 3 (الحاقی 1363/10/18)– انتخاب نام در مورد اقليت های دينی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دينی آنان است.
تبصره 4 (الحاقی 1363/10/18) – در اسناد سجلی اقليت های دينی شناخته شده در قانون اساسی كشور نوع دين آنان قيد می شود.
تبصره 5 (الحاقی 1363/10/18)– ذكر سيادت در اسناد سجلی ساداتی كه سيادت آنان در اسناد سجلی پدر و يا جد پدری مندرج باشد و يا سيادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است مگر كسانی كه خود را سيد ندانند و يا عدم سيادت آنان شرعاً احراز شود.
تبصره 6 (الحاقی 1363/10/18)– مراتب تشرف پيروان اديان ديگر به دين مبين اسلام همراه با تغييرات مربوط به نام و نام خانوادگی آنان در اسناد سجلی ثبت می شود.
ماده 21 (اصلاحی 1363/10/18)– هرگاه از وضع حمل بيش از يك طفل متولد شود برای هر يك دفتر ثبت كل وقايع جداگانه به ترتيب تولد و با ذكر ساعت ولادت تنظيم خواهد شد.
فصل چهارم – ثبت وفات
ماده 22 (اصلاحی 1363/10/18)– وفات هر كس اعم از ايرانی يا خارجی و همچنين ولادت طفلی كه مرده به دنيا آمده يا بلافاصله پس از ولادت بميرد بايد به مأمور يا نماينده ثبت احوال اعلام شود.
وفات ايرانيان در خارج از كشور به مأموران كنسولی محل اقامت يا به نزديك ترين مأموران كنسولی ايران يا به سازمان ثبت احوال كشور اعلام می شود.
وفات ايرانيان و خارجيان ساكن كشور را مأموران و نمايندگان ثبت احوال و وفات ايرانيان در خارج از كشور را بر حسب محل اعلام، مأموران كنسولی ايران يا مأموران يا نمايندگان ثبت احوال ثبت می كنند، وفات بايد در سند ثبت وفات و همچنين در دفتر ثبت كل وقايع در صفحات مربوط به درگذشته و پدر و مادر او و شناسنامه متوفی ثبت و امضاء و مهر گردد.
وفات خارجيان پس از ثبت به شهربانی محل اعلام می شود و يك نسخه گواهی به سازمان ثبت احوال كشور فرستاده خواهد شد كه به وزارت امور خارجه ارسال گردد.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– گواهی وفات به هر شخصی كه درخواست كند تسليم می گردد.
ماده 23 – در سند ثبت وفات بايد اطلاعات زير قيد گردد:
1 (اصلاحی 1363/10/18)– محل، روز، ماه و سال وفات و تاريخ ثبت.
2 (اصلاحی 1363/10/18)– نام و نام خانوادگی و جنس و تاريخ تولد و شغل و شماره شناسنامه و شناسنامه يا پروانه اقامت و تاريخ و محل صدور شناسنامه يا پروانه اقامت درگذشته.
3 (اصلاحی 1363/10/18)– علت وفات در صورتی كه مشخص باشد.
4 (اصلاحی 1363/10/18)– نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه پدر و مادر درگذشته.
5 (اصلاحی 1363/10/18)– نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و سمت اعلام كننده.
6 (اصلاحی 1363/10/18)– نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و شغل گواهان.
7 – نام و نام خانوادگی و امضاء نماينده يا مأمور ثبت احوال و اثر مهر.
8 (اصلاحی 1363/10/18)– شماره و سری برگ مخصوص ثبت وفات.
9 – محل توضيحات.
ماده 24 (اصلاحی 1363/10/18)– واقعه وفات بايد طبق تصديق پزشك و در صورت نبودن پزشك با حضور دو نفر گواه ثبت گردد.
در مورد طفلی كه مرده به دنيا آمده يا بلافاصله پس از تولد بميرد در صورت وجود پزشك در محل، تصديق پزشك ضروری است و در صورت نبودن پزشك گواهی دو نفر كافي است.
پزشكی كه وقوع وفات باو اطلاع داده ميشود در هر مورد مكلف به معاينه جسد و صدور تصديق يا اظهارنظر می باشد و در صورت امكان تشخيص علت وفات بايد تصديق شود و به هرحال يك نسخه از تصديق يا اظهارنظر خود را بايد بثبت احوال محل در مهلت مقرر ارسال نمايند.
ماده 25 (اصلاحی 1363/10/18)– مهلت اعلام وفات ده روز از تاريخ وقوع يا وقوف بر آن است.
روز وفات و تعطيل رسمي بعد از آخرين روز مهلت به حساب نمی آيد و در صورتی كه وفات در اثناء سفر رخ دهد مهلت اعلام آن از تاريخ رسيدن به مقصد احتساب خواهد شد.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– ترتيب ثبت وقايع ولادت و وفاتی كه پس از انقضاء مهلت مقرر اعلام شود در آيين نامه اجرايی اين قانون تعيين خواهد شد.
ماده 26 – اعلام وفات و امضاء سند ثبت وفات به عهده يكی از اشخاص زير است:
1 (اصلاحی 1363/10/18)– نزديك ترين خويشاوند متوفی كه در موقع وفات حاضر بوده است.
2 (اصلاحی 1363/10/18)– متصدی يا صاحب مكانی كه وفات در آن رخ داده است يا نماينده او.
3 (اصلاحی 1363/10/18)– هر شخصی كه در موقع وفات حاضر بوده است.
4 – مأموران انتظامی يا كدخدا.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– متصديان گورستان يا دفن مكلف به اطلاع وفات به ثبت احوال هستند.
ماده 27 (اصلاحی 1363/10/18)– در صورتی كه وفات يا ولادت طی نامه رسمی از طرف مأموران انتظامی يا قضائی و يا ساير مقامات اعلام شود شماره و تاريخ اعلامنامه در سند درج و به منزله امضاء سند خواهد بود.
ماده 28 – در موارد زير اعلام وفات به عهده مقامات زير است:
1 (اصلاحی 1363/10/18)ـ در صورتی كه وفات در اثر بروز سوانح از قبيل زلزله سيل، طوفان و آتش سوزی واقع شود مقامات انتظامی يا گروه های امدادی حاضر در محل مكلفند واقعه وفات را ضمن ارسال صورت حاوی نام و نام خانوادگی و حتی المقدور شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و سن متوفی اعلام نمايند.
2 (اصلاحی 1363/10/18)– وفات نظاميانی كه در زمان صلح در سربازخانه و يا ضمن مانورهای نظامی يا در زمان جنگ واقع می شود وسيله فرمانده قسمت با تعيين نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه اعلام می گردد.
ماده 29 (اصلاحی 1363/10/18)– در مواردی كه مشخصات متوفی معلوم نشود يا به بعضی از اطلاعاتی كه بايد در سند قيد شود دسترسی نباشد در سند ثبت وفات بجای مشخصات عبارت ( نامعلوم) نوشته ميشود تكميل مشخصات نامعلوم با هيئت حل اختلاف خواهد بود.
ماده 30 (اصلاحی 1363/10/18)– مدرك ثبت وفات فرضی غائب مفقودالاثر حكم قطعی دادگاه است مديران دفاتر دادگاه هايی كه حكم قطعی وفات فرضی غائب مفقودالاثر از آن دادگاه صادر شده مكلفند يك نسخه از رأی صادره را طی نامه رسمی به ثبت احوال محل ارسال دارند.
فصل پنجم – ازدواج و طلاق
ماده 31 – دارندگان دفاتر رسمي ازدواج و طلاق مكلفند وقايع ازدواج و طلاق و رجوع را كه در دفاتر مربوط ثبت می كنند در شناسنامه زوجين نيز درج و امضاء و مهر نمايند و حداكثر هر پانزده روز يك بار وقايع ازدواج و طلاق و رجوعی را كه در دفاتر به ثبت می رسد روی نمونه های مربوط تهيه و به ثبت احوال محل تحويل و رسيد دريافت دارند.
ازدواج و طلاق و رجوع ايرانيان در خارج از كشور بايد بوسيله كنسولگری های مربوط در دفاتری كه از طرف ثبت احوال تهيه می شود ثبت و حداكثر هر يك ماه يك بار وقايع ازدواج و طلاق و رجوعی را كه در دفاتر به ثبت می رسد روی نمونه های مخصوص تهيه و از طريق وزارت امور خارجه به سازمان ثبت احوال كشور فرستاده شود.
ماده 32 – طلاق، رجوع و بذل مدت كه در دفتر رسمی طلاق به ثبت نرسيده باشد با ارائه اقرارنامه رسمی در اسناد ثبت احوال طرفين ثبت خواهد شد.
ازدواج هائی كه در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت نرسيده باشد در صورت وجود شرائط زير در اسناد سجلی زن و شوهر ثبت خواهد شد.
1 – ارائه اقرارنامه رسمی مبنی بر وجود رابطه زوجيت بين متقاضيان ثبت واقعه ازدواج.
2– در موقع تنظيم اقرارنامه سن زوج از بيست سال تمام و سن زوجه از هيجده سال تمام كمتر نباشد.
3 – گواهی ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه های زوجين به اين كه در تاريخ اعلام واقعه طرفين در قيد ازدواج ديگری نمی باشند.
تبصره – نمايندگان ثبت احوال مكلفند پس از ثبت واقعه رونوشت اقرارنامه را به دادسرای محل ارسال نمايند.
ماده 33 (اصلاحی 1363/10/18)– كليه وقايع ازدواج و طلاق يا وفات زوج يا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نكاح بايد در دفاتر ثبت كل وقايع ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح زير انعكاس خواهد يافت:
در المثنای شناسنامه مرد يا زن آخرين نكاح و طلاق يا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج كه به قوت خود باقی است منعكس خواهد شد.
ازدواج و طلاق غيرمدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.
ماده 34 (اصلاحی 1401/06/30)– افشای اطلاعات مذكور در دفاتر ثبت كل وقايع و اسناد سجلی جز برای صاحب سند و مقامات قضايي و دستگاه های اجرائی با مصوبه كارگروه تعامل پذيری دولت الكترونيكی ممنوع است.
فصل ششم – صدور شناسنامه
ماده 35 (اصلاحی 1363/10/18)– صدور شناسنامه و ساير خدمات سجلی در مقابل دريافت وجه انجام خواهد شد كه نحوه اخذ وجوه و ميزان و نوع اين خدمات به موجب آيين نامه اجرايی اين قانون خواهد بود.
ماده 36 (اصلاحی 1363/10/18)– شناسنامه از روی دفاتر ثبت كل وقايع صادر و دارای مشخصات و اطلاعات زير می باشد:
1 – آرم جمهوری اسلامی ايران.
2 – محل مخصوص انگشت نگاری و شماره كلاسمان آن.
3 – محل الصاق عكس.
4 – شماره شناسنامه.
5 – نام و نام خانوادگی و جنس دارنده آن.
6 – تاريخ تولد به ترتيب روز و ماه و سال هجری شمسی و قمری.
تبصره (الحاقی 1363/10/18)– ذكر تاريخ هجری قمری از هنگام اجرای طرح تعويض شناسنامه برای نوزادان الزامی است.
7 – محل تولد به ترتيب شهرستان، بخش، دهستان ( شهر/ روستا).
8 – نام و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه ابوين .
9 – تاريخ تنظيم سند بترتيب روز و ماه و سال هجری شمسی.
10 – محل تنظيم سند به ترتيب حوزه، شهرستان، بخش، دهستان ( شهر/ روستا).
11 – نام و نام خانوادگی مأمور تنظيم كننده سند و امضاء مأمور صدور و مهر اداره.
12 – شماره مسلسل و سری مخصوص شناسنامه.
13 – محل مخصوص ثبت ازدواج، طلاق و وفات همسر، ولادت فرزندان و وفات صاحب شناسنامه.
14 – محل توضيحات.
15 – محل مخصوص مهر انتخابات.
تبصره 1 (اصلاحی 1363/10/18)– شناسنامه های نمونه جديد افرادی كه به سن 15 سال تمام می رسند بايد ملصق به عكس همان سال و اثر انگشت و كلاسمان انگشت نگاری صاحب آن باشد.
تبصره 2 (اصلاحی 1363/10/18)– شناسنامه اوليه بايد در سی سالگی تمام با عكس همان سال صاحب آن تجديد شود.
صاحب شناسنامه پس از رسيدن به سن سی سال مكلف است ظرف يك سال برای تجديد آن مراجعه نمايد.
تبصره 3 (الحاقی 1363/10/18)– صدور شناسنامه مجدد و يا گواهی ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آئين نامه اجرائی اين قانون خواهد بود.
تبصره 4 (الحاقی 1363/10/18)– به استثنای سازمان ثبت احوال كشور، دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، نمايندگی های دولت جمهوری اسلامی ايران در خارج از كشور، اداره تشخيص هويت و پليس بين المللي و اداره كل انتخابات، هيچ يك از ارگان ها و نهادها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی حق نقش مهر و درج هيچ گونه مطلب و يا آثار ديگری بر روی شناسنامه را ندارند متخلف از اين امر تحت پيگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ماده 37 (اصلاحی 1363/10/18)– سازمان ثبت احوال كشور مكلف است به مجرد وصول اعلام ترك تابعيت و يا اخراج از تابعيت اشخاص و از طرف وزارت امور خارجه ترك تابعيت و يا اخراج تابعيت را در دفاتر و اسناد مربوط منعكس و يا شناسنامه را معدوم نمايد.
فصل هفتم – صدور كارت شناسايی
ماده 38 – در نقاطی كه دولت مقتضی بداند و اعلام كند كسانی كه سن آنان از 15 سال به بالا است بايد دارای كارت شناسائی بوده و هميشه آن را همراه داشته باشند. كارت شناسائی حاوی مشخصات و اثر انگشت و عكس و نشانی محل سكونت و گروه های اصلی خون خواهد بود.
ترتيب صدور و ترتيب درج مشخصات دارنده كارت شناسائی و چگونگی تحصيل اطلاعات مربوط به سكونت و ساير اطلاعات از قبيل گروه خون و اشخاصی كه برای صغار و مجانين كارت شناسائی اخذ نمايند در آئين نامه اجرائی تعيين خواهد شد.
ماده 39 (منسوخه 1358/11/13)– به منظور ثبت مشخصات ساكنان شهرها و روستاها از تاريخ اجراي اين قانون ظرف مدتي كه از طرف دولت تعيين و اعلام خواهد شد سرپرست هر خانوار موظف است نشانی محل يا محل های سكونت اعم از ملكی يا استيجاری را همراه با مشخصات خود و كليه افرادی كه با او زندگی می كنند به كلانتری يا شهربانی يا ژاندارمری محل سكونت خود ( حسب مورد) كتباً اعلام و رسيد دريافت دارند. افرادی كه به صورت انفرادي يا جمعی زندگی می كنند نيز مشمول اين مقررات خواهند بود. هرگاه محل سكونت افراد تغيير يابد سرپرست خانوار يا كسانی كه به صورت انفرادی يا جمعی زندگی می كنند مكلفند حداكثر ظرف پانزده روز مراتب را به كلانتری يا شهربانی يا ژاندارمری محل ( حسب مورد) اعلام كنند.
كليه موجرين اعم از مالك و نماينده او نيز موظفند پس از عقد اجاره اعم از رسمی يا غيررسمی مشخصات مستأجر يا مستأجرين خود را حداكثر ظرف 48 ساعت به كلانتری يا شهربانی يا ژاندارمری محل مورد اجاره ( حسب مورد) اعلام دارند.
متخلفين از مقررات فوق يا كسانی كه اعلام خلاف واقع نمايند برای مرتبه اول به جزای نقدی از پنج هزار و يك ريال تا سی هزار ريال محكوم می گردند.
در صورت تكرار به حداكثر جزای نقدی مذكور محكوم خواهند شد، در صورت احراز سوء نيت به حبس جنحه ای تا سه سال محكوم ميشوند. مجازات موجرين در صورت تكرار جرم در هر حال حبس جنحه ای تا سه سال خواهد بود. در مورد اماكنی كه قبل از اجرای اين قانون به اجاره واگذار شده اند موجرين برای اطلاع مراتب به مراجع مربوط سه ماه مهلت خواهند داشت.
تبصره 1 – در صورتی كه مستأجر از مقدمين عليه امنيت كشور شناخته شود موجر يا نماينده او كه مقامات انتظامی يا امنيتی را ظرف مهلت مقرر مطلع نكرده باشد به عنوان شريك جرم قابل تعقيب خواهد بود.
تبصره 2 – مسئولان اماكن عمومي در مورد واردين و ساكنان محل خود و مسئولان مؤسسات و اشخاص حقوقی در مورد كسانی كه در اين محل ها سكونت دارند مكلفند به ترتيب مقرر در مورد موجرين مراتب را با مشخصات افراد به مراجع مربوط اطلاع دهند. متخلفان از مقررات اين تبصره نيز مشمول مجازات مقرر درباره موجرين خواهند بود.
تبصره 3 – طرز اعلام نشانی محل سكونت و مشخصات ساكنين و تعيين سرپرست يا مسئول خانوار و مسئولان اماكن عمومی و مؤسسات و اشخاص حقوقی و چگونگی تنظيم دفاتر و ثبت و حذف نام و مشخصات اشخاص در محل های سكونت جديد و قديم و شماره ترتيب ثبت ساختمان های مسكونی در دفاتر و ساير مسائل مربوط به موجب آئين نامه اجرائی اين ماده كه به تصويب وزارتخانه های كشور و دادگستری خواهد رسيد معين می شود.
فصل هشتم – نام خانوادگی
ماده 40 – تغيير نام خانوادگی با تصويب سازمان ثبت احوال كشور خواهد بود.
تبصره – موارد تغيير نام خانوادگی مطابق آئين نامه اجرائی اين قانون می باشد.
ماده 41 (اصلاحی 1363/10/18)– حق تقدم نام خانوادگی با رعايت تاريخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصی است كه به نام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت می رسد و ديگری حق اختيار آن را در آن اداره ندارد مگر با اجازه دارنده حق تقدم و اين حق پس از وفات به ورثه قانوني انتقال مي يابد.
هر يك از وراث می تواند شخصي كه نام خانوادگی او را اختيار كرده مورد اعتراض قرار داده و تغيير نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهد ولی وراث بالاتفاق می توانند به ديگری اجازه دهند كه نام خانوادگی آنها را اختيار نمايد.
تبصره – نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر خواهد بود اگر چه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال ديگری صادر گردد. فرزندان كبير می توانند برای خود نام خانوادگی ديگری انتخاب نمايند.
ماده 42 – زوجه می تواند با موافقت همسر خود تا زمانی كه در قيد زوجيت می باشد از نام خانوادگی همسر خود بدون رعايت حق تقدم استفاده كند و در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانوادگی موكول باجازه همسر خواهد بود.
فصل نهم – تعويض شناسنامه های موجود و نقل آن به دفاتر ثبت كل وقايع
ماده 43 (اصلاحی 1363/10/18)– سازمان ثبت احوال كشور مكلف است شناسنامه های موجود در دست مردم را به تدريج تعويض نمايد و كليه افراد نيز مكلفند در مهلت های معين كه سازمان ثبت احوال كشور طی آگهی و وسايل ارتباط جمعي و به ترتيب گروه سنی تعيين خواهد نمود به مأموران ثبت احوال محل اقامت خود برای اعلام هويت و وقايع حياتی خود و ارائه مدارك و دريافت شناسنامه نمونه جديد مراجعه نمايند وفات های ثبت نشده زوج و زوجه و فرزندان نيز ضمن اين مراجعه بايد اعلام شود.
تبصره (الحاقی 1363/10/18)– چنانچه در طول اجرای طرح، اشخاصي اعلام فقدان و يا درخواست تعويض شناسنامه نمايند كه مشمول دوره تجديد آن گروه نباشد برای آنان طبق مقررات گواهی موقت صادر خواهد شد.
ماده 44 – اشخاصی كه در مهلت های معين در آگهي منتشره مأموران ثبت احوال را از داشتن شناسنامه مكرر يا استفاده از شناسنامه غير يا دريافت شناسنامه موهوم يا استفاده از شناسنامه ايرانی با داشتن تابعيت خارجی مطلع نمايند از تعقيب و مجازات معاف خواهند بود و الا پس از انقضاء مهلت های معينه جرائم مزبور مستمر شناخته شده و مشمول مجازات مصرح در مواد 48 و 49 اين قانون خواهند بود.
هويت دارندگان شناسنامه مكرر بانتخاب صاحبان و يا نمايندگان قانوني آنان تثبيت و هويت اشخاصی كه از شناسنامه غير استفاده نموده اند و همچنين مدارك ازدواج و طلاق و شناسنامه فرزندان مطابق شناسنامه قانونی كه صادر می شود خواهد بود.
تبصره – تعويض شناسنامه همسر و فرزندان، ضمن گروه سنی همسری كه در مهلت مقرر مراجعه می كند بعمل خواهد آمد و همچنين در موقع ثبت ولادت طفل شناسنامه پدر و مادر و افراد خانوار تعويض خواهد شد اگر چه مهلت مراجعه معين و آگهی نشده باشد.
ماده 45 (اصلاحی 1363/10/18)– هرگاه « هويت و تابعيت» افراد مورد ترديد واقع گردد و مدارك لازم جهت اثبات آن ارائه نشود مراتب برای اثبات « هويت» به مراجع انتظامی و برای اثبات «تابعيت» به شورای تأمين شهرستان ارجاع و در صورت تأئيد طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– در جلسات شورای تأمين شهرستان كه به منظور فوق تشكيل می گردد رئيس اداره ثبت احوال محل نيز با داشتن حق رأی شركت خواهد داشت.
ماده 46 (اصلاحی 1363/10/18)– سازمان ثبت احوال كشور، پايان مهلت تعويض شناسنامه هر دوره را از طريق وسايل ارتباط جمعی آگهی خواهد كرد و پس از پايان مهلت اعلام شده شناسنامه و گواهی های صادره قبلی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد و منحصراً شناسنامه های جديد جمهوری اسلامی ايران سند رسمی هويت و تابعيت افراد خواهد بود.
تبصره (اصلاحی 1363/10/18)– افرادی كه در مهلت های مقرر مراجعه نكنند پس از تشخيص تخلف مراتب به دادگاه اعلام و طبق مقررات با آنان رفتار خواهد شد.
فصل دهم – تهيه مقدمات اجرای قانون
ماده 47 – وزارت كشور مكلف است در مدت يك سال از تاريخ تصويب اين قانون مقدمات اجرای آن را از حيث تهيه وسايل كار و تجهيزات و تأمين كاركنان لازم و آموزش آنان فراهم نمايد.
دولت اعتبار لازم برای اجرای اين قانون را تأمين خواهد نمود.
فصل يازدهم – مقررات كيفری
ماده 48 (اصلاحی 1399/11/08)– اشخاصی كه از وظايف مذكور در مواد 16 و 19 و 24 و 26 و 35 و تبصره ماده 26 و تبصره يك ماده 36 و مواد 38 و 43 خودداری كنند يا با در دست داشتن شناسنامه اقدام به اخذ المثنی نمايند مورد تعقيب قرار گرفته و علاوه بر الزام به انجام تكاليف مقرر به پرداخت 000 /400 تا 000 /000 /10 ريال جزای نقدی محكوم خواهند شد.
ولی هرگاه مأموران و مسئولينی كه بموجب اين قانون وظايفی بر عهده دارند در اجرای آن تأخير يا تعلل نمايند در دادگاه های اداری يا انتظامی طبق ضوابط مربوط تحت تعقيب قرار خواهند گرفت.
ماده 49 – اشخاص زير به حبس جنحه ای از شصت و يك روز تا شش ماه محكوم خواهند شد:
الف (اصلاحی 1363/10/18)– اشخاصی كه در اعلام ولادت يا وفات يا هويت بر خلاف واقع اظهاری نمايند.
ب – اشخاصی كه عالماً عامداً پس از رسيدن بسن 18 سال تمام از شناسنامه مكرر استفاده و يا به دريافت شناسنامه مكرر برای خود يا مولی عليه يا به دريافت شناسنامه موهوم مبادرت كنند و يا از شناسنامه ديگری خواه صاحب آن زنده يا مرده باشد به نام هويت خود استفاده نمايند.
ج (اصلاحی 1363/10/18)– ماما يا پزشكی كه در مورد ولادت و وفات گواهی خلاف واقع صادر كنند.
د (اصلاحی 1363/10/18)– اشخاصی كه در مورد ولادت و وفات شهادت دروغ بدهند كه شهادت آنان منجر به تنظيم دفتر ثبت كل وقايع و يا وفات گردد.
ماده 50 – افراد بيگانه كه قبل از احراز تابعيت ايرانی به منظور ايرانی قلمداد كردن خود موجب تنظيم اسناد سجلی يا دريافت شناسنامه شوند به حبس جنحه ای از سه ماه تا يك سال محكوم خواهند شد.
ماده 51 (اصلاحی 1363/10/18)– هر كس عالماً عامداً پدر و يا مادر طفل را بغير از پدر و يا مادر واقعی در اسناد و دفاتر ثبت احوال اظهار و يا شناسنامه دريافت كند به حبس جنحه ای از 6 ماه تا سه سال محكوم خواهد شد.
تبصره – در مواردی كه پدر يا مادر طفل معلوم نباشد و همچنين موارد مذكور در قانون حمايت كودكان بدون سرپرست از شمول اين ماده مستثنی می باشد.
ماده 52 – مأمورانی كه عالماً عامداً در جرائم مذكور در مواد 49 و 50 و 51 اين قانون به هر نحوی از انحاء كمك نمايند يا گواهی های خلاف را ملاك اجرای وظايف قانونی خود قرار دهند به مجازات مرتكب اصلی محكوم خواهند شد.
ماده 53 – آئين نامه های اجرائی اين قانون و نمونه های اوراق و اسناد مربوط وسيله وزارت كشور و وزارت دادگستری تهيه و به تصويب هيئت وزيران خواهد رسيد.
ماده 54 – از تاريخ اجرای اين قانون و پايان مهلت های معين قوانين ثبت احوال مصوب 20 مرداد 1307 و 11 آذر 1310 و اول بهمن 1312 و دوم ارديبهشت 1319 لغو و هر قانونی كه در مقام اجراء معارض اين قانون باشد بلااثر است.
ماده 55 – وزارت كشور، وزارت امور خارجه و وزارت دادگستری مأمور اجرای اين قانون هستند.
نسخه PDF قانون ثبت احوال را می توانید از همینجا دریافت نمایید:
قانون ثبت احوال
نسخه word این قانون را نیز می توانید از اینجا دریافت نمایید:
قانون ثبت احوال
قانون تخلفات، جرایم و مجازات های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه را نیز می توانید از اینجا مشاهده نمایید.
قانون گذرنامه به همراه اصلاحات و الحاقات بعدی آن را نیز می توانید از اینجا مشاهده نمایید.
دپارتمان حقوقی تخصصی وکیل سوال
در مجموعه حقوقی وکیل سوال با مدیریت خانم ام البنین تنکابنی رضایی، شما همیشه به آخرین قوانین و مقررات دسترسی دارید و می توانید از مقالات تخصصی نوشته شده توسط وکلای باتجربه استفاده کنید. این مقالات به زبان ساده و کاربردی، شما را با جنبه های مختلف حقوقی، مالی و کیفری آشنا می کنند. برای اطلاع از جدیدترین تغییرات قانونی و مطالعه مقالات به روز، کافی است به وبسایت ما مراجعه کنید و با اطلاعات کامل، تصمیم های حقوقی بهتری بگیرید.
وکیل سوال، همراه شما در مسیر عدالت
