رجوع از هبه

رجوع از هبه : بنا به قوانین مدنی، هبه یک نوع عقد جایز است که امکان رجوع از آن بدون رضایت طرف مقابل وجود دارد. از این رو، هبه به عنوان یک عقد جایز شناخته می شود زیرا واهب هبه می تواند هبه را لغو کرده و مال خود را بازگیرد.

این عمل به عنوان رجوع از هبه شناخته می شود و یک مسئله مهم که درباره رجوع از هبه مطرح می شود، این است که گاهی اوقات خانم ها ممکن است تصمیم به بخشیدن مهریه بگیرند.

رجوع از هبه چیست؟

عقد هبه در ماده 795 قانون مدنی به این صورت تعریف شده است: “هبه، عقدی است که با انجام آن، یک فرد، مالی را به صورت رایگان به فرد دیگری واگذار می کند. فرد واگذار کننده، واهب، و فرد واگذار شونده، متهب، مالی که مورد هبه قرار گرفته است، عین موهوبه نامیده می شود.”

بنابراین، همانطور که مشخص است، عقد هبه که در واقع معادل هدیه دادن در جامعه محسوب می شود، به معنای این است که یک فرد، مال خود را به صورت رایگان به فرد دیگری انتقال می دهد و او را به مالکیت آن می رساند.

در صورتی که شخصی مال را بدون اجازه مالک بفروشد یا انتقال دهد فرد متضرر می تواند مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم انتقال مال غیر کند در این امر می تواند از وکیل فروش مال غیر کمک بگیرد. فرم درخواست مشاوره 02188939832

شرایط رجوع از هبه

بر اساس قانون، اگر عقد هبه به صورت صحیح و کامل انجام شود، به جز در موارد استثنا که در قانون ذکر شده است، می توان از هبه بازگشت داشت و مالی که هبه داده شده است بازگردانید.

بنابراین طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی:
بعد از قبض همچنین واهب میتواند با انجام عقد عین موهوبه از هبه بازگردد مگر در شرایط زیر:

• اگر هبه به عنوان معوض داده شده باشد.
• اگر در عین موهوبه تغییری رخ دهد.
• اگر متهب پدر یا مادر یا فرزند واهب باشد.
• اگر عین موهوبه از مالکیت متهب خارج شده یا حق غیر متعلق به او شود، چه به صورت قانونی و چه به صورت مثل اینکه به رهن داده شده باشد.

دادخواست رجوع از هبه و ابطال سند

برای ثبت دادخواست رجوع از هبه در محکمه، پرونده مربوط به این موضوع باید در دفتر خدمات قضایی ثبت شود. در نگارش این دادخواست، ضروری است که دلایل منطقی و قانونی ذکر شود. اطلاعات کامل واهب و متهب نیز باید در دادخواست مشخص شود و کپی قرارداد و دلایل رجوع با ذکر ماده قانونی مربوطه ضمیمه شود.

این دعاوی به عنوان دعاوی مالی محسوب می شوند و به پرداخت هزینه دادرسی نیاز دارند. پس از ثبت دادخواست و بررسی شرایط قانونی، دادگاه در صورت صحیح بودن درخواست، حکمی برای بازپس گیری مال از متهب صادر می کند.

نظریه مشورتی در خصوص رجوع از هبه

بنابراین، طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی، اصلی که باید در نظر گرفته شود این است که امکان رجوع از هبه وجود دارد، مگر در موارد استثنا که در بندهای چهارگانه این ماده ذکر شده است. از جمله این موارد استثنا می توان به هبه مال به پدر، مادر و یا اولاد اشاره کرد که در این صورت امکان رجوع وجود ندارد.

به عبارت دیگر، این استثنا فقط شامل پدر، مادر و اولاد بلافصل واهب است و اجداد و اولاد اولاد در این موارد مستثنی هستند. همچنین، باید توجه داشت که قبض مال موهوبه باید بر اساس نوع مال بوده و باید به صورت عینی انجام شود تا قبض تحقق یابد و عقد هبه به انجام برسد.

موانع رجوع از هبه

ماده 803 قانون مدنی، در تعیین موانع قابلیت رجوع از هبه، به این پرسش پاسخ می دهد که در چه شرایطی امکان رجوع از هبه وجود ندارد؟ از این رو، با توجه به این موانع، می توان فهمید که رجوع از هبه در چه شرایطی مجاز است و چه ضوابطی برای رجوع  وجود دارد. بر اساس این ماده، موانع رجوع از هبه عبارتند از:

1- از بین رفتن مالی که هبه شده است. به عنوان مثال، اگر فردی یک لباس را به فرد دیگر هبه دهد و لباس پس از دریافت به آتش بیفتد.

2- در صورتی که هبه به صورت عقد معوض باشد و مقداری معوض هم دریافت شده باشد. به عنوان مثال، اگر فردی یک اتومبیل را به فرد دیگر هبه دهد و در پاسخ، فرد دیگر مالکیت یک خانه را به او واگذار کرده و خانه را به او تحویل داده باشد.

3- در صورتی که گیرنده هبه (متهب) پدر، مادر یا فرزند واهب باشد.

4- در صورتی که تغییراتی در مال هبه شده ایجاد شده باشد. به عنوان مثال، اگر فردی یک پارچه را به فرد دیگر هبه دهد و فرد دیگر با آن پارچه لباسی دوخته باشد.

روند اثبات رجوع از هبه در دادگاه 

هبه به معنای اهداء یک مال یا حق به شخص دیگر بدون انتظار کسب مقابله ای اقتصادی است. این عمل به عنوان یکی از اعمال بدون پاداش در حقوق مدنی شناخته می شود و معمولاً به عنوان یک عمل خیرخواهانه توصیف می شود.
زمانی که یک شخص ملک خود را به شخص دیگری هدیه می دهد، او ممکن است در آینده پشیمان شود یا به هر دلیلی مایل باشد که از این هبه رجوع کند. در این صورت، واهب می تواند از این حق خود برای رجوع از هبه استفاده کند.
برای تایید رجوع از هبه، واهب باید ابتدا اعلام رجوع کند. این می تواند از طریق اظهارنامه رسمی یا به هر شکل دیگری باشد. سپس، واهب می تواند دادخواست تایید رجوع از هبه را به دادگاه ارائه کند.
در دادگاه، واهب به عنوان خواهان و متهب به عنوان خوانده شناخته می شوند. دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعوی، دادگاه محل وقوع ملک هبه است. اگر موضوع هبه ملک باشد، دادگاه محل وقوع ملک صلاحیت دارد. در غیر این صورت، دادگاه محل اقامتگاه خوانده مسئول خواهد بود.
با تایید رجوع از هبه، واهب می تواند ملک خود را بازیابی کند و دیگر مسئولیتی نسبت به آن ندارد. این رای نیازی به اجرائیه ندارد و تنها برای تایید و اعلام آن دادخواست صادر می شود.

در گروه وکلای وکالت تهران ، ما به شما این امکان را می دهیم که در هر ساعت از شبانه روز، برای مشاوره حقوقی و تنظیم دادخواست ها از وکیل پایه یک دادگستری، به ما مراجعه کنید. تیم حرفه ای و متخصص ما آماده است تا شما را در تمامی زمینه های حقوقی با دانش و تجربه ی خود یاری رسانی کند. با ما همراه باشید و از خدمات حقوقی ما استفاده کنید. 02188939832

پیشنهاد مطالعه بیشتر: مقاله رجوع از عقد هبه در منابع عربی