دفاع از اتهام انتسابی: راهکارهای قانونی برای اثبات بی گناهی

فرض کنید که متهم به جرمی شده اید. آیا نسبت به حقوقی که دارید، آگاه هستید؟ آیا اگر به دادسرا یا دادگاه احضار شدید، برای دفاع از خودتان می دانید چه باید انجام دهید؟ اگر از این موارد اطلاعی نداشته باشید یا از وکیلی مجرب در این امر استفاده نکنید ممکن است که در عین اینکه بی گناه هستید، به دلیل عدم استفاده از دفاع مؤثر از اتهام انتسابی مجازات شوید!

در نظام های حقوقی، اصل برائت یکی از مهم ترین اصول در دادرسی کیفری محسوب می شود. این اصل بیان می دارد که هیچ فردی را نمی توان مجرم دانست مگر اینکه جرم او طبق قوانین، در یک دادگاه صالح و با رعایت تشریفات قانونی اثبات شود. با این حال، مواجهه با اتهام کیفری می تواند فرآیندی پیچیده، پرتنش و سرنوشت ساز باشد. بسیاری از متهمان، به دلیل ناآگاهی از حقوق قانونی خود و عدم استفاده از استراتژی های دفاعی مناسب، ممکن است در جریان رسیدگی دچار اشتباه شوند و شانس خود را برای تبرئه از دست بدهند. درک عناصر جرم، انواع دفاعیات ممکن، نقش وکیل، حقوق متهم و مراحل دادرسی، از ارکان مهم یک دفاع موفق است.

در این مقاله، تلاش می کنیم یک راهنمای جامع برای متهمان ارائه دهیم تا بتوانند به صورت علمی و عملی از حقوق خود دفاع کنند و در برابر اتهامات وارده، موضع مناسبی اتخاذ نمایند.

دفاع از اتهام انتسابی چیست؟

هر زمان که جرمی روی دهد امکان دارد اشخاصی به عنوان متهم به دادسرا یا دادگاه احضار شوند. در این مرحله اینکه در دادگاه یا دادسرا به چه شکلی تفهیم اتهام شوید یا اینکه آیا حق داشتن وکیل دارید یا خیر و بسیاری از حقوق دیگر که یک متهم دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در مرحله ی بعد یا پس از تفهیم اتهام و تکمیل تحقیقات، مسئله ی دیگری که بسیار مهم است ارائه ی لایحه و دفاعیات مؤثر برای تبرئه از اتهامی است که به اشخاص منتسب می شود. مجموع این موارد این امر را آشکار می سازد که آشنایی با این موارد تا چه حد می تواند حیاتی باشد.

بنابراین دفاع از اتهام انتسابی به معنای ارائه استدلال های قانونی، مستندات و ادله ای است که نشان دهد اتهامی که به شخص وارد شده است، فاقد وجاهت قانونی، بی اساس یا نادرست است. این دفاع می تواند در مراحل مختلف دادرسی کیفری مطرح شود.

دفاع از اتهام انتسابی نتیجه عدم حضور جلب است یعنی چه؟

دفاع از اتهام انتسابی نتیجه عدم حضور جلب است، به این معناست که برای متهم یک ابلاغیه رسمی جهت حضور در دادسرا یا دادگاه ارسال شده است و در صورت عدم حضور بدون عذر موجه، دادگاه می تواند دستور جلب وی را صادر کند. این فرآیند معمولاً در مواردی اتفاق می افتد که حضور متهم برای رسیدگی به پرونده ضروری باشد و او بدون ارائه دلیل قانونی از حضور خودداری کند. در چنین شرایطی، متهم می تواند برای دفاع از خود مدارک و مستنداتی ارائه دهد که نشان دهد عدم حضور او عمدی نبوده یا به دلایل موجهی امکان پذیر نبوده است.

بررسی عناصر جرم انتسابی

هر جرم کیفری دارای سه عنصر اساسی است که باید اثبات شوند تا فرد مجرم شناخته شود:

الف) عنصر قانونی: آیا این رفتار جرم محسوب می شود؟

مطابق اصل “قانونی بودن جرایم و مجازات ها” (ماده ی ۲ قانون مجازات اسلامی)، هیچ عملی جرم نیست مگر اینکه در قانون به عنوان جرم تعریف شده باشد. در بسیاری از پرونده های کیفری، یکی از بهترین دفاعیات این است که نشان داده شود عمل انجام شده اساساً در قانون جرم انگاری نشده است. مثال: فرض کنید فردی متهم به “توهین” شده است، اما کلمات استفاده شده توسط او در عرف جامعه توهین آمیز محسوب نمی شود. در این حالت، وکیل متهم می تواند به اصل قانونی بودن جرم و فقدان نص قانونی مشخص استناد کند.

ب) عنصر مادی: آیا متهم مرتکب عمل مجرمانه شده است؟

عنصر مادی به این معناست که آیا عمل مجرمانه به صورت فیزیکی و قابل مشاهده انجام شده است یا خیر. در برخی موارد، حتی اگر قانونی بودن جرم تأیید شود، اما متهم هیچ گونه اقدام مجرمانه ای انجام نداده باشد، نمی توان او را مجرم شناخت. مثال: اگر شخصی متهم به سرقت باشد، اما شواهد نشان دهند که او اصلاً در صحنه جرم حضور نداشته است، می توان عنصر مادی جرم را رد کرد.

ج) عنصر روانی: آیا متهم قصد مجرمانه داشته است؟

برای محکومیت کیفری، باید اثبات شود که متهم سوء نیت و قصد مجرمانه داشته است. در برخی جرایم، عدم آگاهی، اشتباه یا نبود سوء نیت می تواند مانع از تحقق جرم شود. مثال: اگر فردی در یک فروشگاه، به اشتباه کالایی را بدون پرداخت از مغازه خارج کند و بعد متوجه شود، این عمل به خاطر عدم وجود قصد سرقت، جرم محسوب نمی شود.

انواع اتهام انتسابی

اتهامی که به فردی نسبت داده می شود ممکن است از طریق عمل و فعل باشد یا از طریق گفتار و سخن. اتهام انتسابی قولی و فعلی دو نوع اتهامی هستند که در حقوق کیفری مطرح می شوند که در ادامه به صورت مفصّل به آن می پردازیم.

اتهام انتسابی قولی

به حالتی گفته می شود که شخصی به صورت گفتاری یا نوشتاری، جرمی را به فرد دیگری نسبت دهد، بدون آنکه این اتهام مستند و دارای ادلّه کافی باشد.

1. ویژگی ها:

• از طریق گفتار (شفاهی یا کتبی) صورت می گیرد.
• در قالب کلمات، نوشته ها، یا حتی پیام های منتشرشده در رسانه ها و فضای مجازی مطرح می شود.
• اگر این اتهام بی اساس باشد، می تواند جرم افترا محسوب شود.
• ممکن است به شکل عمومی (در جمع، رسانه ها، فضای مجازی) یا خصوصی (بین دو فرد) مطرح شود.

2. مثال ها:

• در فضای مجازی:

– فردی در اینستاگرام یا توییتر ادعا کند که یک بازیگر مشهور مرتکب فساد مالی شده است، بدون آنکه هیچ مدرک قانونی ارائه دهد.

– ارسال یک پیام صوتی در گروه های واتساپی که در آن فردی را به کلاهبرداری متهم می کنند، بدون هیچ مستنداتی.

– کارمندی در جلسه ای رسمی بگوید که مدیر شرکت مرتکب اختلاس شده است، در حالی که هیچ مدرکی برای این ادعا ندارد.

– فردی در یک جلسه اداری اعلام کند که همکارش اسناد شرکت را جعل کرده است، بدون اینکه مدرک معتبری برای این موضوع ارائه دهد.

• در رسانه ها و مطبوعات:

– روزنامه ای بدون سند معتبر، یک سیاستمدار را متهم به سوءاستفاده مالی کند.

– انتشار گزارشی تلویزیونی که در آن فردی بدون دلیل متهم به قاچاق کالا شود.

• در محافل عمومی:

– شخصی در یک مهمانی یا تجمع بگوید که یکی از حاضران سابقه سرقت دارد، در حالی که این موضوع صحت ندارد.

– شایعه سازی در یک محله که یک فرد به کودک آزاری متهم است، بدون هیچ گونه مدرک قضایی.

3. ابعاد حقوقی:

در حقوق کیفری، اگر شخصی به طور ناحق اتهامی را نسبت دهد، جرم افترا رخ می دهد. بسته به شدت اتهام و میزان تأثیر آن، فرد افترا زننده می تواند به حبس، جزای نقدی یا حتی اعاده حیثیت شاکی محکوم شود. در برخی موارد، اگر اتهام قولی موجب توهین، نشر اکاذیب یا تشویش اذهان عمومی شود، مجازات شدیدتری در نظر گرفته می شود.

اتهام انتسابی فعلی

در این نوع اتهام، فرد بدون استفاده مستقیم از کلمات و گفتار، بلکه از طریق رفتار، اعمال، یا اشارات خاصی، دیگری را به جرم یا تخلفی متهم می کند.

1. ویژگی ها:

• در آن از اشارات، حرکات، یا اسناد جعلی استفاده می شود.
• می تواند القای اتهام از طریق اقدامات غیرکلامی باشد.
• ممکن است در محیط های عمومی، اداری، یا حقوقی اتفاق بیفتد.
• اگر بدون دلیل و سند باشد، می تواند مشمول جرم افترا یا تهمت عملی شود.

2. مثال ها:

– فردی بدون اینکه چیزی بگوید، به کیف همکارش اشاره کند و وانمود کند که او دزدی کرده است.

– مدیر یک شرکت عمداً اسناد مالی جعلی تهیه کند تا یک کارمند را به اختلاس متهم کند.

• در مکان های عمومی:

– در فروشگاهی، فردی با اشاره یا نگاه های معنادار به نگهبان فروشگاه بفهماند که یک مشتری در حال دزدی است، بدون هیچ -دلیل محکمه پسندی.

– در یک مهمانی، شخصی کیف خود را گم کند و بدون گفتن چیزی، به فرد خاصی نگاه کند و با حرکات دست و بدن نشان دهد که او مظنون است.

• در حوزه رسانه و پلیس:

– پلیس بدون داشتن مدارک کافی، کسی را به جرم خاصی بازداشت کند و به رسانه ها اعلام کند که او مجرم است.

– در یک برنامه تلویزیونی، مجری بدون گفتن مستقیم، با نشان دادن تصاویر یا اسنادی که مدرک نیستند، به بینندگان القا کند که یک فرد متهم به فساد مالی است.

• در محیط قضایی:

– فردی مدارک جعلی به دادگاه ارائه کند تا شخصی را به جرم جعل اسناد متهم کند.

– شخصی به عمد اثر انگشت فرد دیگری را روی یک سند مجرمانه قرار دهد تا او را درگیر یک پرونده کیفری کند.

3. ابعاد حقوقی:

– افترا عملی: اگر فردی با رفتار خود دیگری را بی دلیل به جرم متهم کند، مشمول جرم افترا می شود.

– جعل و صحنه سازی: اگر کسی مدارک جعلی ایجاد کند تا فرد دیگری را متهم کند، این عمل جرم جعل اسناد محسوب می شود که مجازات سنگینی دارد.

– نشر اکاذیب عملی: اگر رفتار فرد باعث تشویش اذهان عمومی شود، قانون آن را تحت عنوان نشر اکاذیب و تشویش افکار عمومی مجازات می کند.

انواع دفاعیات در پرونده های کیفری

دفاع از اتهام انتسابی در پرونده های کیفری یکی از مهم ترین حقوق متهم است و می تواند سرنوشت دادرسی را تغییر دهد. وکلای متخصص با استفاده از دفاعیات مختلف تلاش می کنند تا یا بی گناهی متهم را ثابت کنند یا مجازات او را کاهش دهند. این دفاعیات به چهار دسته کلی تقسیم می شوند: دفاع شکلی، دفاع ماهوی، دفاع بر اساس دلایل و مستندات مخالف، و دفاع بر اساس ایرادات قانونی در کیفرخواست یا ادله اثبات جرم.

۱. دفاع شکلی در اتهام انتسابی (اعتراض به روند دادرسی و ایرادات قانونی)

دفاع شکلی مربوط به رعایت اصول و تشریفات قانونی در فرآیند رسیدگی کیفری است. اگر قوانین دادرسی رعایت نشده باشد، متهم می تواند به این موارد اعتراض کند و حتی ممکن است دادرسی از ابتدا مجدداً انجام شود.

الف) فقدان صلاحیت دادگاه یا مرجع قضایی

هر دادگاه فقط در محدوده صلاحیت خود می تواند به پرونده ها رسیدگی کند. اگر دادگاهی فاقد صلاحیت باشد، متهم می تواند این موضوع را مطرح کرده و درخواست ارجاع پرونده به مرجع صالح را بدهد.

مثال: شخصی به اتهام سرقت در یک دادگاه نظامی محاکمه می شود، درحالی که نظامی نیست. وکیل او می تواند به این موضوع اعتراض کند و پرونده را به دادگاه عمومی کیفری منتقل کند.

ب) نقص در ابلاغ ها و روند تحقیقات

اگر مراحل دادرسی بدون رعایت قوانین انجام شده باشد، متهم می تواند نسبت به آن اعتراض کند. نمونه های نقص در ابلاغ و تحقیقات: عدم ابلاغ صحیح وقت جلسه دادگاه به متهم، انجام بازجویی بدون حضور وکیل در جرایمی که حضور وکیل الزامی است، عدم رعایت حق سکوت متهم در مراحل تحقیق

مثال: اگر متهم در بازجویی بدون اطلاع از حق خود مجبور به پاسخگویی شود، وکیل می تواند این موضوع را مطرح کند و اعترافات را بی اعتبار کند.

ج) عدم رعایت آیین دادرسی کیفری

یکی از مهم ترین مواردی که می تواند بر روند پرونده تأثیر بگذارد، نقض آیین دادرسی کیفری است.

مثال: اگر متهم تحت شکنجه مجبور به اعتراف شود، این اعتراف فاقد اعتبار خواهد بود و دادگاه نمی تواند آن را مبنای صدور حکم قرار دهد.

۲. دفاع ماهوی در اتهام انتسابی (اعتراض به اصل اتهام و دلایل اثبات جرم)

دفاع ماهوی بر اساس محتوای اتهام و دلایل ارائه شده انجام می شود. هدف از این نوع دفاع، اثبات بی گناهی متهم یا کاهش میزان مسئولیت کیفری او است.

الف) عدم تحقق جرم

در برخی پرونده ها، جرم مورد ادعا اساساً اتفاق نیفتاده است. مثال: فردی متهم به کلاهبرداری اینترنتی است، اما مشخص می شود که مبلغ موردنظر از طریق اشتباه بانکی واریز شده و او هیچ اقدامی برای فریب کسی انجام نداده است.

ب) عدم انتساب جرم به متهم

حتی اگر جرم اتفاق افتاده باشد، ممکن است متهم فرد اشتباهی باشد. مثال: در یک سرقت، شاهدان تنها مشخصات کلی سارق را به یاد دارند، اما پلیس شخصی را بازداشت کرده که از نظر ظاهری شباهت دارد. در این صورت، اگر مدرک مستندی علیه او نباشد، می توان از این دفاع استفاده کرد.

ج) عدم سوء نیت (قصد مجرمانه)

بسیاری از جرایم مستلزم قصد مجرمانه هستند. اگر متهم بتواند اثبات کند که قصد ارتکاب جرم را نداشته، می تواند تبرئه شود. مثال: شخصی در یک فروشگاه تصادفاً کالایی را با خود از فروشگاه خارج می کند، اما بعد از متوجه شدن، آن را بازمی گرداند. در این حالت، او سوء نیت نداشته و عمل او جرم محسوب نمی شود.

د) موجه بودن عمل (عذرهای قانونی)

در حقوق کیفری، برخی اعمال که در حالت عادی جرم محسوب می شوند، در شرایط خاصی می توانند موجه باشند و مرتکب آن ها مجرم شناخته نشود. به این شرایط، عوامل موجهه ی جرم گفته می شود. عوامل موجهه ی جرم شرایطی هستند که باعث می شوند یک عمل مجرمانه، قانونی و مشروع تلقی شود و فرد مرتکب آن مسئولیت کیفری نداشته باشد. اگر فردی به استناد یکی از این عوامل مرتکب جرم شود، نه تنها مجازات نمی شود، بلکه سابقه کیفری هم نخواهد داشت. مهم ترین عوامل موجهه ی جرم:

• دفاع مشروع (حق دفاع از خود و دیگران)
• حکم قانون و دستور مقام قانونی
• اضطرار (برای حفظ جان و مال خود یا دیگران)
• رضایت بزه دیده در جرایم قابل گذشت
• اعمال حقوقی مشروع (استفاده از حق قانونی مثل تأدیب کودکان)

۱. دفاع مشروع

اگر فردی برای حفظ جان، مال یا ناموس خود یا دیگری، در برابر یک حمله غیرقانونی از خود دفاع کند، مسئولیتی نخواهد داشت. شرایط دفاع مشروع:

✅ حمله غیرقانونی: کسی که مورد حمله قرار می گیرد، حق دارد از خود دفاع کند.

✅ خطر جدی و فوری: دفاع باید در لحظه خطر یا نزدیک به آن انجام شود، نه بعد از آن.

✅ دفاع متناسب: فرد نباید بیش از حد لازم عملی انجام دهد و به صرف عملی که بتواند از خود دفاع کند،کافی است.

مثال : اگر شخصی با چاقو به شما حمله کند و شما با استفاده از یک وسیله دفاعی (مثلاً هل دادن او یا استفاده از اسپری فلفل) از خود دفاع کنید، این دفاع مشروع است. یا اگر سارقی شبانه وارد خانه شما شود و شما برای جلوگیری از سرقت، او را به شکلی متناسب متوقف کنید، دفاع شما موجه خواهد بود.

*استثنا: اگر دفاع نامتناسب باشد، جرم محسوب می شود. مثال: اگر شخصی فقط یک سیلی به شما بزند و شما با چاقو به او حمله کنید، دفاع شما ناموجه است.

۲. حکم قانون و دستور قانونی مقام ما فوق

اگر یک شخص به دلیل اجرای قانون یا اجرای دستور مقامات قانونی عملی را انجام دهد، مجرم محسوب نمی شود.

الف) اجرای حکم قانونی

اگر قانون انجام عملی را مجاز بداند، دیگر جرم نیست. مثال: مأمور اعدام که حکم قصاص را اجرا می کند، مرتکب قتل نشده است. پزشک قانونی که برای تشخیص علت مرگ، کالبدشکافی انجام می دهد، مرتکب هتک حرمت جسد نشده است.

ب) اجرای دستور مقام قانونی

اگر یک مقام قانونی (مثل قاضی) دستوری بدهد و فردی آن را اجرا کند، مسئولیتی نخواهد داشت. مثال: مأمور پلیس که به دستور قاضی، متهمی را بازداشت می کند، مرتکب توقیف غیرقانونی نشده است.

*استثنا: اگر دستور غیرقانونی باشد، اجرای آن جرم محسوب می شود.مثال: اگر مافوق نظامی دستور دهد فردی را بدون حکم قانونی شکنجه کنند، مأموران حق اجرای آن را ندارند.

۳. اضطرار

اگر فردی برای جلوگیری از یک خطر جدی و فوری، مرتکب جرم شود، ممکن است مجازات نشود. شرایط اضطرار:

✅ خطر جدی و قریب الوقوع

✅ ارتکاب جرم تنها راه نجات است.

✅ ضرر ناشی از جرم کمتر از ضرر احتمالی بوده.

مثال ها:

یک نفر در بیابان گم شده باشد و برای زنده ماندن مجبور شود وارد خانه ای شود و از آنجا غذا بردارد، عمل او سرقت محسوب نمی شود.

راننده ای برای نجات جان یک بیمار اورژانسی، از چراغ قرمز عبور کند، مرتکب تخلف نشده است.

فردی هنگام زلزله وارد یک مغازه شود تا خود را از ریزش آوار نجات دهد، این ورود غیرمجاز نیست.

*استثنا: اگر فرد در شرایط اضطرار، خسارت شدیدی به دیگری وارد کند، ممکن است مسئولیت مدنی داشته باشد، اما مجازات کیفری ندارد.

۴. رضایت بزه دیده در جرایم قابل گذشت

اگر شخصی رضایت بدهد که عملی روی او انجام شود و آن عمل قانوناً مجاز باشد، مرتکب آن جرم محسوب نمی شود. مثال: یک بیمار قبل از جراحی، رضایت نامه امضا می کند. بنابراین، اگر پزشک در حین عمل جراحی زخمی ایجاد کند، مرتکب ضرب و جرح عمدی نشده است.

*استثنا: در جرایم سنگین مثل قتل، رضایت قربانی موجب موجه شدن جرم نمی شود. مثال: اگر کسی به دیگری اجازه دهد او را بکشد، این قتل همچنان جرم است.

۵. اعمال حقوقی مشروع (استفاده از حق قانونی)

اگر کسی در چارچوب قانون و حقوق خود عملی را انجام دهد، مرتکب جرم نشده است. مثال ها:

حق تربیت کودکان: اگر یک پدر یا مادر در حد معقول کودک خود را تأدیب کند (مثلاً او را از بازی کردن منع کند)، این عمل جرم محسوب نمی شود. اما اگر منجر به آسیب جدی شود، کودک آزاری خواهد بود.

حق پزشکان در درمان بیماران: پزشک هنگام جراحی ممکن است باعث ایجاد زخم شود، اما این عمل جرم نیست.

حق تصرف در اموال: اگر کسی خانه ای را بخرد و فرد دیگری را که غیرقانونی در آنجا ساکن است، بیرون کند، مرتکب جرم نشده است.

*استثنا: اگر فرد از این حقوق سوءاستفاده کند، عمل او جرم محسوب می شود. مثال: اگر معلمی برای تأدیب دانش آموز او را به شدت کتک بزند، این عمل جرم است.

۳. دفاع بر اساس دلایل و مستندات مخالف

گاهی متهم با ارائه اسناد و مدارک می تواند خلاف ادعاهای شاکی را ثابت کند.

الف) ارائه شهادت شهود

شهادت شهود می تواند به نفع متهم باشد. مثال: اگر فردی به سرقت متهم شده اما چند شاهد شهادت دهند که او در زمان وقوع جرم در محل دیگری بوده، این شهادت می تواند موجب تبرئه شود.

ب) استناد به کارشناسی رسمی دادگستری

نظر کارشناسان می تواند تأثیر زیادی در پرونده داشته باشد. مثال: در یک پرونده جعل امضا، اگر کارشناس رسمی تایید کند که امضا جعلی نیست، متهم تبرئه خواهد شد.

ج) استعلام ها و سوابق

متهم می تواند از استعلام های رسمی برای اثبات بی گناهی خود استفاده کند. مثال: شخصی به سرقت یک خودرو متهم شده اما از طریق استعلام های پلیس مشخص می شود که در زمان وقوع جرم در شهر دیگری حضور داشته است.

۴. دفاع بر اساس ایرادات قانونی در کیفرخواست یا ادله اثبات جرم

در برخی موارد، وکیل متهم می تواند از ضعف های حقوقی در کیفرخواست یا دلایل ارائه شده استفاده کند.

الف) مخدوش بودن اسناد و مدارک ارائه شده

اگر اسناد و مدارک ارائه شده معتبر نباشند، متهم می تواند به آن اعتراض کند. مثال: در یک پرونده جعل، مشخص می شود که مدرک ارائه شده علیه متهم خود دچار تغییرات غیرقانونی بوده است.

ب) فقدان مدارک کافی برای اثبات جرم

طبق اصل برائت، اگر دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد، متهم باید تبرئه شود. مثال: اگر شخصی فقط بر اساس شهادت یک شاهد بدون هیچ مدرک دیگری متهم به قتل شود، این دفاع قابل استفاده خواهد بود.

ج) نقض قوانین در اخذ اعترافات یا بازجویی ها

اگر اعترافات تحت فشار گرفته شده باشد، فاقد اعتبار است. مثال: اگر متهم در بازداشت بدون حضور وکیل مجبور به امضای اعتراف نامه شده باشد، می توان این دفاع را مطرح کرد.

حقوق متهم در فرآیند دادرسی

در نظام دادرسی کیفری، حقوق متهم از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا رعایت این حقوق تضمین کننده عدالت و جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت قضایی است. در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392، حقوق متهم به صورت شفاف و گسترده تدوین شده است تا از تضییع حقوق افراد در تمامی مراحل دادرسی جلوگیری شود. از جمله:

۱. اصل برائت (ماده ۴ قانون آیین دادرسی کیفری)

یکی از مهم ترین اصول در دادرسی کیفری، اصل برائت است که بیان می کند هر فرد تا زمانی که جرم او به طور قطعی در دادگاه اثبات نشده است، بی گناه محسوب می شود. مثال: اگر فردی به سرقت متهم شود، اما هیچ گونه مدرک قطعی علیه او وجود نداشته باشد، او نباید به عنوان مجرم شناخته شود و باید از هرگونه اتهام تبرئه گردد.

۲. حق داشتن وکیل (مواد 48، 190، 347 قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم از لحظه بازداشت حق دارد که وکیل مدافع داشته باشد. اگر متهم توانایی مالی برای گرفتن وکیل را نداشته باشد، دادگاه موظف است برای او وکیل تسخیری تعیین کند. مثال: در جرائم سنگین مانند قتل، اگر متهم امکان پرداخت هزینه وکیل را نداشته باشد، دادگاه موظف است یک وکیل برای دفاع از او اختصاص دهد.

۳. حق اطلاع از اتهام و دلایل آن (مواد 194، 195 قانون آیین دادرسی کیفری)

هر متهم باید بلافاصله پس از بازداشت از ماهیت اتهام و دلایل آن مطلع شود. این امر باعث می شود که متهم بتواند از خود دفاع کند.مثال: اگر فردی به اتهام کلاهبرداری بازداشت شود، مقام قضایی باید به او اعلام کند که به چه دلیل بازداشت شده و مدارک اتهامی چیست.

۴. حق سکوت (ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم حق دارد که در برابر سوالات سکوت کند و عدم پاسخگویی به منزله پذیرش اتهام نیست. مثال: اگر فردی در بازجویی نخواهد درباره اتهام خود صحبت کند، بازپرس یا قاضی نمی تواند او را مجبور به پاسخگویی کند.

۵. ممنوعیت شکنجه و اجبار به اعتراف (مواد 60، 195 قانون آیین دادرسی کیفری و اصل ۳۸ قانون اساسی)

طبق قانون، هرگونه شکنجه جسمی و روانی برای گرفتن اعتراف ممنوع است و اعترافات اخذشده تحت شکنجه فاقد اعتبار قانونی است. مثال: اگر فردی تحت فشار و تهدید مجبور به اعتراف شود، این اعتراف در دادگاه قابل استناد نخواهد بود.

۶. حق اعتراض به قرارهای قضایی (ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم می تواند نسبت به قرارهایی مانند قرار بازداشت موقت، قرار وثیقه و قرار منع تعقیب اعتراض کند و خواستار بررسی مجدد شود. مثال: اگر قاضی برای متهمی بدون دلیل کافی قرار بازداشت موقت صادر کند، او می تواند به این تصمیم اعتراض کند.

۷. حق دادرسی عادلانه و علنی (ماده 352 قانون آیین دادرسی کیفری)

محاکمات باید به صورت علنی برگزار شوند، مگر در مواردی که امنیت عمومی اقتضا کند جلسات غیرعلنی برگزار شود. مثال: در پرونده های کلاهبرداری، جلسات دادگاه معمولا به صورت علنی برگزار می شود، اما در پرونده های امنیتی ممکن است جلسات غیرعلنی باشد.

۸. حق آزادی موقت و وثیقه (مواد ۲۳۷ و ۲۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم می تواند در برخی جرائم با سپردن وثیقه یا کفالت، تا زمان صدور حکم نهایی آزاد شود. مثال: اگر فردی به جرم سرقت بازداشت شود، اما مدرک کافی علیه او وجود نداشته باشد، می تواند با سپردن وثیقه از زندان آزاد شود.

۹. حق درخواست تحقیق و ارائه مدارک و دسترسی به پرونده و مطالعه آن(مواد ۱00، 191، تبصره 3 ماده 190، 351 قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم حق دارد مدارک و دلایل خود را برای دفاع ارائه دهد و درخواست انجام تحقیقات بیشتر کند. مثال: اگر فردی متهم به جعل سند شود، می تواند از دادگاه درخواست کند که اسناد به کارشناس رسمی ارائه شود.

۱۰. حق تماس با خانواده و اطلاع رسانی (ماده ۵۰  قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم باید امکان تماس با خانواده و نزدیکان خود را داشته باشد و آن ها از محل بازداشت او مطلع شوند. مثال: اگر فردی بازداشت شود، مأموران وظیفه دارند خانواده او را از وضعیتش مطلع کنند.

11. حق معاینه(ماده ۵1 قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم یا یکی از بستگان نزدیک وی می توانند درخواست معاینه توسط پزشک را بکند.

12. حق درخواست تجدیدنظر در رأی دادگاه (مواد ۴۲۶ تا ۴47 قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم می تواند در صورت محکوم شدن، در مهلت قانونی به رأی دادگاه اعتراض و درخواست تجدیدنظر کند. مثال: اگر فردی به ۵ سال حبس محکوم شود، می تواند درخواست تجدیدنظر بدهد و پرونده در دادگاه تجدیدنظر بررسی شود.

نحوه دفاع از اتهام انتسابی در مراحل مختلف رسیدگی کیفری

حق دفاع از خود یکی از اصول بنیادین حقوق کیفری است که در قانون آیین دادرسی کیفری ایران به رسمیت شناخته شده است. متهم در تمامی مراحل دادرسی، از تحقیقات مقدماتی در دادسرا گرفته تا محاکمه در دادگاه و رسیدگی در مرحله تجدیدنظر، از حقوقی برخوردار است که به او امکان می دهد از خود در برابر اتهامات وارده دفاع کند. آگاهی از روش های دفاعی مناسب در هر مرحله، می تواند تأثیر بسزایی در سرنوشت پرونده داشته باشد. در ادامه، نحوه دفاع از متهم در مراحل مختلف دادرسی کیفری را با جزئیات بررسی می کنیم.

۱. نحوه دفاع در مرحله دادسرا (تحقیقات مقدماتی)

مرحله دادسرا، نخستین مرحله دادرسی کیفری است که در آن تحقیقات مقدماتی توسط بازپرس یا دادیار انجام می شود. در این مرحله، دفاع مؤثر از متهم می تواند از ارجاع پرونده به دادگاه و صدور کیفرخواست جلوگیری کند.

الف. درخواست دسترسی به پرونده و مطالعه اسناد( مواد ۱00، 191، تبصره 3 ماده 190، 351 قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم و وکیل وی حق دارند که به اسناد و مدارک پرونده دسترسی داشته باشند. این امر باعث می شود متهم بتواند از اتهامات وارده آگاه شود و برای دفاع از خود آماده گردد. مثال: اگر فردی به جرم کلاهبرداری متهم شده باشد، می تواند درخواست کند که مستندات و مدارک ارائه شده توسط شاکی را مشاهده کند تا در صورت وجود تناقضات، آن ها را در دفاع خود مطرح کند.

*نکته: در برخی جرائم مانند جرائم علیه امنیت ملی، ممکن است محدودیت هایی در دسترسی به پرونده وجود داشته باشد، اما متهم می تواند از طریق وکیل خود برای دریافت اطلاعات لازم اقدام کند.

ب. ارائه لایحه دفاعیه اولیه برای رد اتهام

در این مرحله، ارائه لایحه دفاعیه مستدل یکی از مهم ترین ابزارهای دفاعی است. این لایحه می تواند شامل توضیحات متهم درباره اتهام، دلایل بی گناهی او و درخواست منع تعقیب باشد. مثال: اگر فردی به اتهام سرقت بازداشت شده باشد اما مدارک ارائه شده علیه او کافی نباشد، وکیل او می تواند لایحه ای ارائه دهد که نشان دهد وی در زمان وقوع جرم در محل دیگری حضور داشته است.

*نکته: لایحه دفاعیه باید مستند به مواد قانونی و ادله حقوقی باشد تا قاضی را قانع کند که ادامه تعقیب متهم غیرقانونی است.

ج. درخواست رفع اتهام یا منع تعقیب در صورت نبود دلایل کافی (ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری)

چنانچه دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود نداشته باشد، او می تواند از بازپرس درخواست کند که قرار منع تعقیب صادر شود. مثال: اگر شاکی فقط بر اساس یک شهادت ضعیف ادعای ارتکاب جرم کند، متهم می تواند با استناد به نبود مدارک کافی، درخواست منع تعقیب نماید.

*نکته: متهم باید از طریق وکیل یا لایحه کتبی، مستندات و استدلال های لازم را برای رد اتهام ارائه دهد. در غیر این صورت، بازپرس ممکن است به تحقیقات ادامه دهد و پرونده را به دادگاه ارسال کند.

۲. نحوه دفاع در دادگاه کیفری (رسیدگی ماهوی)

اگر دادسرا تشخیص دهد که دلایل کافی برای مجرمیت متهم وجود دارد، پرونده به دادگاه کیفری ارجاع می شود. در این مرحله، قاضی باید بر اساس مدارک، ادله اثبات جرم و دفاعیات متهم تصمیم گیری کند.

الف. ارائه مدارک، شهادت شهود و دفاع مستند (مواد123، 155، 204، 320،  قانون آیین دادرسی کیفری)

در دادگاه، متهم باید از تمامی ابزارهای قانونی برای دفاع از خود استفاده کند. ارائه اسناد، مدارک، گزارش های کارشناسی و شهادت شهود از مهم ترین راه های دفاع هستند. مثال: اگر فردی به ضرب وجرح متهم شده باشد اما شاهدانی وجود داشته باشند که تأیید کنند وی در زمان حادثه در محل دیگری بوده است، این شهود می توانند در دفاع از او شهادت دهند.

*نکته: استناد به نظریات کارشناسان رسمی دادگستری (مانند کارشناسان پزشکی قانونی یا خط شناسی) می تواند به دفاع متهم کمک کند.

ب. رد ادله شاکی یا مدعی العموم

متهم باید در جلسه دادگاه ادله و مستندات ارائه شده توسط شاکی یا دادستان را نقد و رد کند. مثال: اگر شاکی فیلمی را به عنوان مدرک ارائه دهد اما تاریخ و ساعت آن تغییر داده شده باشد، وکیل متهم می تواند با درخواست بررسی کارشناسی، اصالت آن را رد کند.

*نکته: توجه به تناقضات موجود در اظهارات شاهدان یا مدارک ارائه شده می تواند اعتبار ادله شاکی را زیر سؤال ببرد.

ج. درخواست قرار تبرئه در صورت عدم کفایت ادله اثبات جرم (مواد 262، 265 قانون آیین دادرسی کیفری)

چنانچه مدارک کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد، متهم می تواند درخواست صدور حکم برائت نماید. مثال: اگر یک فرد به جرم جعل سند متهم شده باشد اما امضای وی توسط کارشناس خط شناسی تأیید نشود، می تواند درخواست صدور حکم برائت کند.

*نکته: اگر دادگاه به متهم مشکوک باشد اما دلایل کافی برای محکومیت او نداشته باشد، اصل برائت اجرا خواهد شد و حکم به نفع متهم صادر می شود.

۳. نحوه دفاع در مرحله تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی و اعاده دادرسی

اگر دادگاه بدوی رأی محکومیت صادر کند، متهم می تواند در مهلت مقرر قانونی (۲۰ روز در داخل کشور و ۲ ماه برای مقیمان خارج) درخواست تجدیدنظر دهد.

الف. اعتراض به رأی صادره با استناد به دلایل قانونی (مواد ۴۲۶ تا 447 قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم می تواند با استناد به وجود اشتباهات حقوقی، فقدان ادله کافی، یا عدم رعایت اصول دادرسی عادلانه در مهلت ۲۰ روز (برای احکام داخل کشور) یا ۲ ماه (برای افراد مقیم خارج از کشور) درخواست تجدیدنظر کند. مثال: اگر دادگاه متهمی را بدون استناد به مدارک کافی محکوم کرده باشد، او می تواند با ذکر دلایل قانونی، خواستار نقض رأی شود.

*نکته: در تجدیدنظر، معمولاً دادگاه به بررسی مجدد دلایل و مدارک پرداخته و در صورت وجود نقص در پرونده، حکم را نقض می کند.

ب. درخواست بررسی مجدد پرونده و نقض حکم بدوی

اگر متهم معتقد باشد که در دادگاه بدوی اشتباهات قانونی رخ داده است، می تواند درخواست کند که دیوان عالی کشور پرونده را بررسی کند. مثال: اگر دادگاه در بررسی یک پرونده قتل، نظر کارشناسان پزشکی قانونی را نادیده گرفته باشد، متهم می تواند در دیوان عالی کشور خواستار بررسی مجدد شود.

*نکته: در صورتی که دیوان عالی کشور رأی را نادرست تشخیص دهد، آن را نقض کرده و برای رسیدگی مجدد به دادگاه هم عرض ارسال می کند.

ج. ارائه مدارک جدید که به دفاع از متهم کمک کند (ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری)

متهم می تواند در صورت کشف مدارک جدید که بی گناهی او را ثابت کند، درخواست اعاده دادرسی نماید. مثال: اگر فردی به جرم قاچاق محکوم شده باشد اما بعداً مشخص شود که امضای او در اسناد جعلی بوده است، وی می تواند با ارائه مدرک جدید، درخواست تجدیدنظر کند.

*نکته: اعاده دادرسی یکی از آخرین فرصت های قانونی برای دفاع از متهم است و معمولاً در مواردی پذیرفته می شود که مدارک جدید و مؤثر ارائه شود.

نمونه متن بازجویی بازپرس از متهم در پرونده کلاهبرداری

پرونده کلاسه: [شماره پرونده]
تاریخ: [تاریخ بازجویی]
محل: دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر]
بازپرس: [نام بازپرس]
متهم: [نام متهم]

بازپرس:

آقای/خانم [نام متهم]، شما متهم هستید به کلاهبرداری از آقای/خانم [نام شاکی] از طریق دریافت مبلغ [میزان وجه] به بهانه سرمایه گذاری در [مثلاً خرید ارز دیجیتال، مشارکت در پروژه، فروش خودرو]، اما پس از دریافت وجه، تعهدات خود را اجرا نکرده اید. آیا اتهام وارده را قبول دارید؟

متهم:

خیر، اتهام را قبول ندارم. من هیچ قصدی برای فریب شاکی نداشته ام و تمام اقدامات من در چارچوب یک قرارداد رسمی بوده است.

بازپرس:

طبق اظهارات شاکی، شما وعده سوددهی بالا و بازگشت سرمایه را داده اید اما پس از دریافت وجه، دیگر پاسخگو نبوده اید. چه توضیحی دارید؟

متهم:

من هیچ وعده ای فراتر از شرایط قرارداد نداده ام. توافق ما بر اساس یک شراکت تجاری بود و در بازار سرمایه همیشه ریسک وجود دارد. اگر ضرری متوجه شاکی شده، ناشی از نوسانات بازار بوده، نه تقصیر من.

بازپرس:

اما مستنداتی که شاکی ارائه داده، نشان می دهد که شما به چندین نفر دیگر هم پیشنهاد مشابهی داده اید و پس از دریافت وجه، از طریق شبکه های اجتماعی یا پیام رسان ها، ارتباط را قطع کرده اید. توضیح شما چیست؟

متهم:

من با افراد زیادی در زمینه [مثلاً خرید و فروش ارز دیجیتال] کار کرده ام، اما هیچ گاه قصد فریب یا سوءاستفاده نداشته ام. اگر برخی از این افراد ادعا می کنند که متضرر شده اند، به دلیل شرایط بازار یا برداشت اشتباه خودشان از نوع سرمایه گذاری بوده است.

بازپرس:

شاکی مدعی است که شما حتی اصل مبلغ را هم به او برنگردانده اید و در واقع هیچ گونه سرمایه گذاری واقعی انجام نشده است. آیا سندی دارید که ثابت کند این مبلغ واقعاً در مسیر سرمایه گذاری قرار گرفته؟

متهم:

بله، رسیدهای پرداخت، مکاتبات مالی و قراردادها را می توانم ارائه کنم که نشان دهد این مبالغ در جریان سرمایه گذاری استفاده شده است.

بازپرس:

اما شاکی می گوید که شما پس از مدتی هیچ گزارش یا مدرکی از وضعیت سرمایه گذاری ارائه نکرده اید و در واقع به گونه ای رفتار کرده اید که نشان دهنده قصد فریب است.

متهم:

من در حال پیگیری بودم اما متأسفانه مشکلاتی مانند [دلایل احتمالی مانند تحریم ها، مسدود شدن حساب ها، مشکلات بانکی] باعث شد که فرآیند سرمایه گذاری دچار مشکل شود. من قصد داشتم اصل پول را بازگردانم اما شرایط اجازه نداد.

بازپرس:

با توجه به مستندات موجود، امکان قرار تأمین کیفری (مثلاً وثیقه یا بازداشت موقت) برای شما وجود دارد. آیا دفاع آخر خود را بیان می کنید؟

متهم:

من تأکید می کنم که هیچ گونه قصد فریب نداشته ام و تمامی اقدامات من در قالب یک قرارداد قانونی بوده است. درخواست دارم که بررسی های دقیق تری انجام شود و فرصت ارائه مستندات و دفاع بیشتر به من داده شود.

بازپرس: با توجه به اظهارات متهم و مدارک ارائه شده، پرونده جهت بررسی بیشتر به کارشناس ارجاع می شود. همچنین، در خصوص تأمین کیفری تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد.

صورت جلسه تنظیم و قرائت شد.
امضا:
بازپرس: [نام بازپرس]
متهم: [نام متهم]

حکم برائت از اتهام انتسابی یعنی چه؟

حکم برائت از اتهام انتسابی، به معنای صدور رأی قضایی مبنی بر بی گناهی متهم در پرونده کیفری است. این حکم زمانی صادر می شود که دادگاه پس از بررسی مستندات و دفاعیات ارائه شده، به این نتیجه برسد که دلایل کافی برای اثبات جرم وجود ندارد یا متهم نقشی در ارتکاب آن نداشته است. در این صورت، تمامی اتهامات از فرد ساقط شده و او از پیگرد قانونی معاف می گردد. حکم برائت، برخلاف قرار منع تعقیب، به معنای رسیدگی کامل به پرونده و اعلام بی گناهی فرد توسط دادگاه است و می تواند آثار حقوقی و اجتماعی مهمی برای شخص تبرئه شده داشته باشد.

توصیه های عملی و کاربردی در دفاع از اتهام

وقتی فردی با یک اتهام کیفری مواجه می شود، دفاع مؤثر و آگاهانه می تواند تفاوت بین محکومیت و برائت او باشد. بسیاری از افراد در مواجهه با اتهام، دچار اضطراب شده و بدون آگاهی از حقوق خود، اشتباهاتی مرتکب می شوند که می تواند به ضرر آن ها تمام شود. در ادامه توصیه هایی برای شما آوردیم تا با رعایت آن ها به اثبات بی گناهی خود کمک کنید!

۱. حفظ خونسردی و پرهیز از اظهارات غیرضروری

یکی از بزرگ ترین اشتباهات افراد متهم، عجله در دفاع بدون آگاهی از پرونده است. هر اظهارنظری که در مراحل اولیه بیان شود، می تواند به عنوان مدرک علیه متهم مورد استفاده قرار گیرد.

*توصیه:

• از بیان توضیحات غیرضروری پرهیز کنید.
• قبل از امضای هر مدرکی، آن را با دقت مطالعه کنید.اگر بازپرس یا مأمور پلیس سؤالاتی دارد که نمی دانید چگونه پاسخ دهید، حق سکوت خود را اعمال کنید.

مثال: شخصی به اتهام سرقت بازداشت شده و در کلانتری تحت فشار قرار می گیرد که اقرار کند. او که تحت استرس است، می گوید “من نگرفتم، اما شاید دوستم گرفته باشد”. همین جمله می تواند به عنوان تأیید ضمنی اتهام علیه او استفاده شود.

۲. درخواست وکیل و استفاده از کمک حقوقی

یکی از مهم ترین حقوق هر متهم، داشتن وکیل در تمام مراحل دادرسی است. داشتن وکیل باعث می شود که متهم از حقوق خود آگاه باشد و از دفاعیات تخصصی بهره ببرد.

*توصیه:

• در اولین فرصت، درخواست وکیل کنید.
• اگر توانایی گرفتن وکیل خصوصی ندارید، درخواست وکیل تسخیری کنید.

مثال: فردی به اتهام جعل اسناد بازداشت شده است، اما هیچ شناختی از قوانین ندارد. اگر او بدون وکیل به دفاع از خود بپردازد، ممکن است با ناآگاهی، به ضرر خود صحبت کند. اما اگر وکیل داشته باشد، می تواند اثبات کند که امضای وی جعل شده و او در جرم نقشی نداشته است.

۳. بررسی دقیق مدارک و ادله موجود در پرونده

قبل از هر دفاعی، باید بدانید چه مدارکی علیه شما وجود دارد. این مدارک می توانند شامل گزارش پلیس، شهادت شهود، پیامک ها، اسناد کتبی، فیلم های دوربین مداربسته و … باشند.

*توصیه:

• از بازپرس یا دادگاه درخواست کنید که به پرونده دسترسی داشته باشید.
• همراه با وکیل، تمام مدارک را بررسی کنید و نقاط ضعف آن ها را بیابید.
• به دنبال تناقضات در اظهارات شهود و شاکی باشید.

مثال: فردی به جرم کلاهبرداری اینترنتی متهم شده است. پلیس پیامک هایی را به عنوان مدرک ارائه داده است، اما تاریخ پیامک ها با زمان وقوع جرم مطابقت ندارد. اگر متهم این تناقض را نشان دهد، می تواند اتهام را رد کند.

۴. جمع آوری مدارک و مستندات برای دفاع از خود

متهم نیز مانند شاکی می تواند مدارک ارائه دهد. هر مدرکی که بی گناهی یا کاهش مسئولیت کیفری متهم را اثبات کند، اهمیت دارد.

*توصیه:

• اسناد و مدارک بانکی، مکالمات، ایمیل ها و پیامک های مرتبط را ارائه دهید.
• در صورت نیاز، درخواست بررسی کارشناسی (خط شناسی، پزشکی قانونی، فناوری اطلاعات) کنید.
• در صورت داشتن شاهد، از آن ها بخواهید در دادگاه حاضر شوند.

مثال: فردی به ضرب وجرح عمدی متهم شده است، اما او در روز حادثه در یک جلسه کاری بوده و ایمیل تأیید حضور دارد. این مدرک می تواند ادعای شاکی را بی اعتبار کند.

۵. استفاده از اصل برائت

طبق اصل برائت، هیچ کس گناهکار فرض نمی شود مگر اینکه جرم او اثبات شود. بنابراین، بار اثبات جرم بر عهده دادستان و شاکی است.

*توصیه:

• اگر دادستان نتواند مدارک کافی برای اثبات جرم ارائه دهد، درخواست صدور حکم برائت کنید.
• اگر در پرونده شک و تردید منطقی وجود دارد، از قاضی بخواهید که به نفع شما تصمیم گیری کند.

مثال: فردی به جرم خیانت در امانت متهم شده است، اما شاکی هیچ سند کتبی مبنی بر تحویل مال به او ندارد. اگر وکیل متهم استدلال کند که مدرک مستندی برای تحویل مال وجود ندارد، قاضی باید به نفع متهم رأی دهد.

۶. درخواست بررسی مجدد در صورت صدور رأی ناعادلانه

گاهی دادگاه در مرحله اول، بدون بررسی کامل مدارک، حکم به محکومیت متهم می دهد. در این صورت، می توان درخواست تجدیدنظر کرد.

*توصیه:

• اگر دادگاه بدوی رأی اشتباه صادر کرد، در مهلت قانونی (۲۰ روز) درخواست تجدیدنظر دهید.
• اگر پس از صدور حکم، مدارک جدیدی کشف شد، درخواست اعاده دادرسی کنید.

مثال: فردی به جرم حمل مواد مخدر محکوم شده است، اما پس از مدتی، مشخص می شود که مواد در خودروی او توسط شخص دیگری جاسازی شده است. با ارائه فیلم دوربین مداربسته پارکینگ، او می تواند درخواست اعاده دادرسی کند و حکم تبرئه بگیرد.

۷. رعایت اصول اخلاقی و رفتاری در دادگاه

نحوه برخورد متهم در دادگاه، می تواند بر نظر قاضی تأثیر بگذارد.

*توصیه:

• آرامش و احترام خود را حفظ کنید.
• بدون اجازه قاضی صحبت نکنید و از قطع کردن صحبت دیگران پرهیز کنید.
• در صورت لزوم، توضیحات کوتاه، شفاف و مستدل ارائه دهید.

مثال: اگر متهم در دادگاه به صورت احساسی و پرخاشگرانه صحبت کند، ممکن است قاضی برداشت منفی کند. اما اگر با خونسردی و احترام به پرسش ها پاسخ دهد، دفاع او تأثیر بیشتری خواهد داشت.

کلام آخر

دفاع مؤثر در برابر اتهامات انتسابی نیازمند آگاهی حقوقی، استراتژی دقیق و استفاده از وکیل متخصص است. بسیار مهم است که به عنوان متهم بدانید که چه حقوقی دارید و برای دفاع از حقوق خود و اثبات بی گناهی خود چه راه هایی پیش روی شماست. به همین دلیل یک دفاع قوی می تواند مسیر پرونده را تغییر دهد و منجر به تبرئه یا کاهش مجازات شما شود.

---

دپارتمان تخصصی حقوقی وکیل سوال

امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده و اطلاعات کافی در خصوص دفاع از اتهام انتسابی در اختیار شما قرار داده باشد. در صورتی که با سؤال یا ابهامی در این زمینه مواجه هستید، می توانید پرسش خود را در قسمت دیدگاه ها درج نمایید تا در اسرع وقت به آن ها پاسخ داده شود. در صورت نیاز به دریافت مشاوره تخصصی نیز می توانید از طریق شماره تماس یا فرم ارتباطی با ما در ارتباط باشید.

خانم ام البنین تنکابنی رضایی، وکیل پایه یک دادگستری و مدیر مجموعه وکیل سؤال، با سال ها تجربه در زمینه ارائه خدمات حقوقی، شخصاً بر کیفیت خدمات ارائه شده نظارت خواهند داشت.

وکیل سؤال – همراه شما در مسیر عدالت