انتخاب داور و احکام و مقررات داوری

امروزه هزینه های سنگین دادرسی و حجم انبوه پرونده در محاکم دادگستری، همچنین طولانی بودن روند دادرسی به علت تعداد زیاد پرونده در محاکم، موجب اتلاف وقت، انرژی و سرمایه مردم می شود. یکی از راه های جایگزین حل و فصل اختلاف که طرفین را از مراجعه به دادگاه ها بی نیاز می سازد، راهکار داوری است. داوری نسبت به دادگستری مزیت هایی دارد که در ادامه به آن می پردازیم. همچنین در خصوص انتخاب داور توصیه ما این است که جهت جلوگیری از فوت وقت از قبل داور خود را انتخاب کنید و نام او را در قرارداد بیاورید و مراتب داوری را به اطلاع وی برسانید و ترجیحاً امضاء داور را ذیل قرارداد بگیرید.داور می تواند از بین دوستان و همکاران مشترک و یا وکلای دادگستری انتخاب شود.

مزایای داوری نسبت به دادگاه

۱. احترام و برخورد مناسب با مراجعین

“امروزه به هر دلیلی در سیستم قضایی اکرام و احترام به مراجعه کنندگان آنگونه که شایسته و در خور شخصیت ایشان باشد صورت نمی گیرد و مراجعه کننده فارغ از اینکه غالباً از پاسخ سؤالات خود اقناع نمی شود، احساس می کند که به وی احترام شایسته ای گذاشته نمی شود. در داوری به واسطه ذات و نفس مؤسسات داوری این ایراد وجود ندارد. محیط های داوری عموماً از حیث سخت افزار و نیروی انسانی جوابگوی نیاز مراجعه کنندگان می باشد و اعضاء مؤسسات با فراغ بال پذیرای مراجعه کننده هستند.”

۲. سرعت رسیدگی و جلوگیری از اطاله دادرسی

“در اختلافات ناشی از قرارداد همیشه این نگرانی وجود دارد که مرجع صالح کدام کشور است… در موارد عدیده اختلاف صلاحیت بین دو مرجع باعث می شود که پرونده جهت حل این موضوع به دیوان عالی کشور هم ارجاع شود که در این موارد زمانی نزدیک به 8 ماه ممکن است طول بکشد تا اساساً مرجع رسیدگی شناخته شود.”

“رسیدگی در داوری از سرعت بالایی برخوردار است.”

۳. قطعیت و اجرای آرا

“آراء داوران قطعی و لازم الاجراء می باشد. قطعیت و لازم الاجراء بودن آراء داوری از آنجاست که آراء داوران برخلاف آراء دادگستری محکومُ علیه رأی داور نمی تواند به بهانه های واخواهی و تجدیدنظرخواهی و اعاده دادرسی و فرجام خواهی مانع اجرای رأی داور گردد… وفق ماده 488 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاههای جمهوری اسلامی ایران موظف اند نسبت به صدور اجرائیه طبق رأی داور اقدام و حکم داور را از طریق اجرای احکام دادگستری اجرا نمایند.”

۴. سایر مزایا

“دقت بیشتر و بررسی تخصصی و همه جانبه موضوعات پرونده” “کاهش هزینه های دادرسی”

فرآیند تعیین داور

۱. نکات مهم در انتخاب داور

“در تنظیم قرارداد های ارجاع به داوری میبایست دقت شود داور از نزدیکان و اطرافیان اصحاب دعوا نباشد. علی الخصوص در قرارداد های مشارکت ساخت، مشاور املاک و متصدی بنگاه به عنوان داور تعیین نشود. حتی الامکان شخص دیگری تعیین شود یا تعیین داور به دادگاه واگذار شود.”

۲. روش های تعیین داور

“به موجب ماده 459 قانون آیین دادرسی مدنی گاهی در قرارداد شرط داوری ذکر شده ولی طرفین داور خود را تعیین نکرده اند… یک از طرفین داور خود را تعیین می کند و با ارسال اظهارنامه به طرف مقابل داور خود را مشخص می نماید و طرف مقابل نیز مکلف است ظرف مهلت 10 روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه داور خود را معرفی نماید.”

۳. صلاحیت دادگاه در تعیین داور

“چنانچه اختلاف در خصوص اصل معامله یا قرارداد داوری بین طرفین باشد، حل اختلاف در صلاحیت دادگاه خواهد بود.”

“چنانچه طرفین داور را انتخاب نکرده باشند و یا تعیین داور را به دادگاه معینی محول ننموده باشند، دادگاه صلاحیت دار برای تعیین داور دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد.”

مدت و شرایط داوری

۱. شروع و مدت داوری

“ابتدای مدت داوری روزی است که داوران قبول داوری نموده اند و موضوع اختلاف، شرایط داوری به همه آنها ابلاغ شده باشد.”

“در مواردی که طرفین حل اختلاف را به داوری شخص یا شخص معینی واگذار نموده اند اگر مدت داوری تعیین نشده باشد، مدت آن سه ماه از تاریخ ابلاغ انجام داوری به داور خواهد بود.”

۲. ابلاغ رأی داور

“معمول ترین روش ابلاغ رای داور که در قرارداد ارجاع داوری حتما باید ذکر گردد ایسنت که ابلاغ رای داور از طریق ارسال اظهارنامه می باشد… اگر طرفین در قرارداد داوری طریق خاصی را برای ابلاغ پیش بینی نکرده باشند داور مکلف است رای خود را به دفتر دادگاهی ارجاع کننده به داور یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد تسلیم نماید.”

اجرای رأی داوری

۱. مراحل درخواست اجرای رأی

“پس از ابلاغ رای داور اگر محکوم علیه تا بیست روز بعد از ابلاغ رای داوری را اجرا ننماید. دادگاه ارجاع کننده داوری یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد مکلف است به درخواست دینفع برگ اجرایی صادر نماید.”

۲. نکات اجرایی

“این درخواست اصولاً غیر مالی بوده و هزینه دعاوی غیر مالی اخذ خواهد شد. نیاز به تعیین وقت رسیدگی نداشته و دادگاه پس از ارجاع دادخواست به شعبه اقدام به صدور اجرائیه علیه محکوم علیه می نماید.”

“پس از انقضای 12 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه به محکوم علیه، چنانچه محکوم علیه در خصوص اجرای رای اقدام ننماید محکوم له می تواند با تشکیل پرونده اجرایی نسبت به اجرای رای داور اقدام نماید.”