اعتراض ثالث چیست؟ انواع، شرایط و نکات قانونی مربوط به آن

آیا تاکنون برای شما پیش آمده که در دعوایی حضور نداشته باشید اما حکم صادره در آن دعوا موجب تضییع حقی از شما شود؟ شاید در ابتدای امر تصور کنید که در چنین شرایطی به علت عدم حضور در دادرسی نمی توان برای احقاق حقوق از دست رفته خود کاری کرد. اما بایستی توجه داشت که قانون آیین دادرسی با پیش بینی ابزاری تحت عنوان اعتراض ثالث این امکان را برای شما فراهم نموده است تا بتوانید نسبت به حکمی که در دعوای بین دو نفر دیگر صادر شده و موجب تضییع حقوق شما شده است اعتراض نمایید.

اعتراض ثالث از جمله مهم ترین مفاهیم مربوط به آیین دادرسی است که امکان اعتراض به احکام صادره در دادگاه ها را برای اشخاصی جز طرفین دعوا فراهم نموده است. با این حال، اعتراض شخص ثالث به احکام دادگاه ها منوط به وجود شرایط خاصی است که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

منظور از اعتراض ثالث چیست؟

روش های اعتراض به آرای صادره در دادگاه ها به اقسام گوناگونی از جمله واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی و غیره تقسیم می شود. اعتراض ثالث نیز از جمله یکی از انواع روش های اعتراض به آرای دادگاه هاست که احکام مربوط به آن در قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است. هر شخصی بجز طرفین دعوا شخص ثالث به شمار می آید. چنانچه صدور حکم در دادگاه موجب تضییع حقی از اشخاص ثالث شود، این اشخاص می توانند در قالب اعتراض ثالث نسبت به رأی صادره معترض شده و تقاضای رسیدگی مجدد به پرونده را نمایند.

با ذکر یک مثال، می توان مفهوم اعتراض ثالث را به خوبی دریافت. فرض کنید که شخص الف و ب نسبت به مالکیت یک قطعه زمین با یکدیگر اختلاف داشته و به منظور حل این اختلاف به دادگاه مراجعه می نمایند. دادگاه نیز با بررسی ادله طرفین اقدام به صدور حکم مالکیت شخص الف می نماید. چنانچه شخص ج دارای سند مالکیت رسمی همان قطعه زمین مذکور باشد، صدور حکم مالکیت شخص الف موجب تضییع حقوق وی می شود. از این رو، شخص ج می تواند در قالب اعتراض ثالث نسبت به حکم صادره معترض شده و تقاضای رسیدگی مجدد به پرونده را نماید.

مبنای پیش بینی اعتراض ثالث در قوانین آیین دادرسی

اصل نسبی بودن احکام دادگاه ها و تأثیر آراء نسبت به طرفین دعوا از جمله مهم ترین اصول مربوط به دادرسی است. با این وجود، همواره این احتمال وجود دارد که صدور یک رأی موجب لطمه وارد کردن به حقوق شخص یا اشخاص دیگری جز طرفین دعوا شود. در چنین شرایطی، رعایت عدالت و انصاف و همچنین جلوگیری از اضرار به اشخاص ثالث اقتضاء می کند که اصل نسبی بودن احکام دادگاه ها با استثناء روبه رو شود.

بنابراین، به منظور حفظ حقوق اشخاص ثالث و جلوگیری از ورود ضرر به آن ها، قانونگذار در برخی موارد اصل نسبی بودن احکام دادگاه ها را کنار گذاشته و برخلاف آن امکان اعتراض نسبت به احکام صادره از دادگاه ها را برای اشخاص ثالث (اشخاصی بجز طرفین دعوا) فراهم نموده است.

انواع اعتراض ثالث

دعوای اعتراض ثالث به انواع مختلفی قابل تقسیم است که به این شرح می توان آن را بررسی نمود:

1 . اعتراض ثالث اصلی

نخستین مفهومی که از اعتراض ثالث به ذهن اشخاص متبادر می شود که این است که در فرایند رسیدگی به یک دعوا حکمی صادر شده باشد که به حقوق شخص دیگری جز طرفین دعوا لطمه وارد آورد و در اینجا شخص ثالث به علت ورود ضرر به خود نسبت به رأی صادره اعتراض نماید.

این نوع از اعتراض ثالث در اصطلاح اعتراض ثالث اصلی نامیده می شود. شخص ثالث به منظور اعتراض نسبت به حکم صادره در یک دعوا بایستی اقدام به تهیه و ثبت دادخواست اعتراض ثالث نموده و ورود ضرر به خود در اثر صدور حکم مربوطه را اثبات نماید.

2 . اعتراض ثالث طاری

گاهی ممکن است در جریان رسیدگی قضایی به یک دعوا یکی از طرفین دادگاه برای اثبات ادعای خود اقدام به ارائه یکی از احکامی نماید که سابقاً در یک دادگاه صادر شده است. در چنین شرایطی، طرف مقابل دعوا می تواند نسبت به این حکم صادره اعتراض نماید.

این نوع از اعتراض اشخاص ثالث در اصطلاح، اعتراض ثالث طاری نامیده می شود. در واقع، شخص معترض با این اقدام نسبت به حکمی که پیش تر در یک دادگاه صادر شده و اکنون به عنوان دلیل از سوی یکی از طرفین دعوا ارائه شده است اعتراض می نماید.

3 . اعتراض ثالث اجرایی

در فرایند دادرسی پس از صدور حکم و قطعیت یافتن آن مرحله اجرای حکم آغاز می شود. اما گاهی ممکن است پیش یا در حین اجرای یک حکم شخص ثالثی نسبت به حکم صادره معترض شده و مدعی شود که اجرای حکم باعث تضییع حقوق وی می شود. برای مثال، در فرایند اجرای حکم توقیف یک مال یا صدور سند مالکیت یک مال برای یکی از طرفین دعوا ممکن است شخص دیگری مدعی مالکیت مال موضوع اجرای حکم شود.

در چنین شرایطی، اعتراض ثالث اجرایی موجب توقف اجرای حکم می شود تا با بررسی دلایل شخص ثالث از ورود ضرر به وی جلوگیری شود. از این رو، اعتراض ثالث اجرایی به عنوان یکی دیگر از ابزارهای حقوقی برای جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص ثالث در قانون پیش بینی شده است.

شخص ثالث امکان اعتراض نسبت به چه آرایی را دارد؟

به منظور بررسی این موضوع ضروری است این نکته را یادآور شویم که آرای صادره از دادگاه ها به دو دسته حکم و قرار تقسیم می شوند. امکان اعتراض ثالث نسبت به قرارهای صادره از هیچ یک از دادگاه ها وجود ندارد. بنابراین، در صورت صدور هرگونه قرار در هر یک از دعاوی حقوقی، کیفری یا اداری، مانند قرار دستور موقت، قرار تأمین دلیل و غیره شخص ثالث امکان اعتراض به قرار صادره را نخواهد داشت.

شخص ثالث تنها نسبت به احکام قطعی صادره از دادگاه های عمومی، انقلاب و تجدیدنظر در هر یک از دعاوی حقوقی، کیفری یا اداری می تواند اعتراض نماید. علاوه بر این، اشخاص ثالث نسبت به احکام داوری در صورتی که خود یا نماینده آن ها در تعیین داور نقشی نداشته باشند نیز می توانند اعتراض نمایند.

شایان ذکر است که در صورتی که شخص ثالث پیش تر در فرایند رسیدگی به دعوای اصلی ورود پیدا کرده باشد (ورود ثالث) یا اینکه توسط یکی از طرفین دعوا جلب شده باشد (جلب ثالث) به عنوان یکی از طرفین دعوای اصلی به شمار رفته و امکان اعتراض ثالث نسبت به حکم صادره در آن دعوا را نخواهد داشت.

شرایط طرح دعوای اعتراض ثالث

از مجموع احکام و مقررات مربوط به اعتراض ثالث در قانون آیین دادرسی مدنی می توان دریافت که شخص ثالث زمانی امکان اعتراض به رأی صادره از یک دادگاه را دارد که شرایط زیر موجود باشند. این شرایط عبارتند از:

1 . در فرایند رسیدگی به یک دعوا رأی (حکم) صادر شده باشد.

2 . شخص معترض به عنوان شخص ثالث به شمار رفته و در هیچ یک از مراحل دادرسی دخالتی نداشته باشد.

3 . رأی صادره موجب لطمه به حقوق شخص ثالث (معترض) شده باشد.

4 . شخص ثالث اعتراض خود نسبت به رأی صادره را در قالب دادخواست تقدیم دادگاه نماید.

5 . در تنظیم دادخواست اعتراض ثالث کلیه شرایط قانونی مربوطه رعایت گردد.

مهلت قانونی اعتراض ثالث

برخلاف آن که روش های مختلف اعتراض به آرای دادگاه ها، مثل واخواهی، تحدیدنظرخواهی، فرجام خواهی و اعاده دادرسی بایستی در مدت زمان معینی طرح شوند، اعتراض ثالث محدود به مدت زمان خاصی نشده است. عدم تعیین مهلت زمان مشخص به منظور اعتراض ثالث به این علت است که طبیعتاً اشخاص ثالث پس از ابلاغ حکم از مفاد آن اطلاعی ندارند، چرا که آن ها طرفین دعوا نبوده و ابلاغ حکم به آن ها انجام نمی شود. بنابراین، ممکن است شخص ثالث پس از گذشت مدت مدیدی از صدور حکم از مفاد آن اطلاع یابد و در این شرایط، وجود مهلت قانونی برای اعتراض ممکن است منجر به تضییع حقوق وی شود.

با این وجود، ماده 422 قانون آیین دادرسی مدنی به منظور تقدیم دادخواست اعتراض ثالث در دو فرض متفاوت قائل به تفکیک شده است. این فروض به شرح زیر قابل بررسی هستند:

الف) قبل از اجرای حکم: تا پیش از اجرای حکم دادگاه اشخاص ثالث بدون در نظر گرفتن هیچ گونه مهلتی می توانند نسبت به حکم صادر شده اعتراض نمایند.

ب) پس از اجرای حکم: قانونگذار به منظور اعتراض ثالث نسبت به حکم دادگاه پس از اجرای آن نیز مهلت زمانی مشخصی تعریف ننموده است. ام طرح اعتراض ثالث در این زمان را منوط به این دانسته است که معترض ثابت کند حقوقی که اساس و مأخذ اعتراض است به جهتی از جهات قانونی ساقط نشده است.

استثنائات مربوط به مهلت قانونی اعتراض ثالث

همانگونه که بیان شد، قانونگذار طرح دعوای اعتراض ثالث را منوط به رعایت مهلت زمانی مشخصی ننموده است. اما در برخی موارد خاص به جهت رعایت مصالح اشخاص قانونگذار اعتراض ثالث را محدود به مدت زمانی مشخصی نموده است. این موارد عبارتند از:

1 . قانون تجارت و قانون تصفیه امور ورشکستگی مقررات ویژه ای در خصوص اعتراض ثالث نسبت به حکم ورشکستگی تجار در نظر گرفته است. با وجود آن که اعتراض ثالث اصولاً محدود به مدت زمان مشخصی نشده است، اما مهلت اعتراض ثالث نسبت به حکم ورشکستگی تجار برای اشخاص مقیم ایران ظرف یک ماه و برای اشخاص مقیم خارج از ایران ظرف دو ماه از تاریخ انتشار حکم در جراید در نظر گرفته شده است.

2 . اعتراض ثالث نسبت به آرای صادره از دیوان عدالت اداری نیز تابع احکام ویژه ای است. طبق ماده 57 قانون دیوان عدالت اداری، اشخاص ثالث به منظور اعتراض نسبت به احکام صادره از شعب بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تنها ظرف دو ماه از تاریخ اطلاع از حکم فرصت دارند. در واقع، اشخاص ثالث در تنظیم دادخواست اعتراض خود نسبت به احکام دیوان موظفند که تاریخ اطلاع خود از حکم مورد اعتراض را نیز قید نمایند.

مراحل طرح دعوای اعتراض ثالث

شخص ثالث به منظور اعتراض نسبت به حکم صادره در یک دعوا بایستی به ترتیب زیر عمل کرده و دادخواست اعتراض ثالث را تقدیم دادگاه نماید:

1 . ثبت نام در سامانه ثنا

امروزه برای ثبت هر دادخواست یا شکوائیه ای ضروری است که افراد پیش تر در سامانه ثنا ثبت نام نموده و به منظور ثبت دادخواست و دریافت ابلاغیه ها پروفایل شخصی خود را در این سامانه ایجاد نموده باشند. بنابراین، نخستین گام لازم برای ثبت دادخواست اعتراض ثالث ثبت نام در سامانه ثناست.

2 . جمع اوری اسناد و مدارک

معترض ثالث بایستی اسناد و مدارک مربوط به حکم مورد اعتراض و همچنین مدارکی که نشان دهنده تضییع حقوق وی می باشد را به منظور ارائه به دادگاه تهیه و جمع آوری نماید.

3 . تهیه و تنظیم دادخواست

معترض ثالث بایستی اعتراض خود را در قالب یک دادخواست حقوقی تهیه و تقدیم دادگاه نماید. در تنظیم این دادخواست بایستی کلیه شرایط لازم برای تنظیم دادخواست مطابق قانون آیین دادرسی مدنی رعایت شود. در دادخواست اعتراض ثالث، نام و مشخصات معترض ثالث به عنوان خواهان و نام و مشخصات طرفین دعوای اصلی به عنوان خوانده درج می گردد.

با توجه به تخصصی بودن فرایند تنظیم دادخواست و نیاز به داشتن دانش حقوقی کافی بهتر است انجام این مهم به یک وکیل متخصص سپرده شود.

4 . ثبت دادخواست

دادخواست اعتراض ثالث پس از تهیه و تنظیم بایستی به انضمام اسناد و مدارک موجود به دادگاه تقدیم شود. به این منظور معترض ثالث بایستی دادخواست خود را در سامانه ثنا به ثبت برساند. امروزه با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به راحتی می توان دادخواست اعتراض ثالث را در سامانه ثنا به ثبت رساند.

نکته: اصولاً دعوای اعتراض ثالث به ترتیب فوق طرح می شود. با این حال، دعوای اعتراض ثالث طاری در برخی موارد می تواند بدون نیاز به تقدیم دادخواست طرح شود. در صورتی که دادگاه صادرکننده رأی مورد اعتراض و دادگاه رسیدگی کننده هم عرض باشند، رسیدگی به اعتراض ثالث طاری در همان دادگاه و بدون نیاز به تقدیم دادخواست انجام خواهد شد.

مدارک مورد نیاز برای طرح دعوای اعتراض ثالث

معترض ثالث به منظور اعتراض نسبت به حکم صادره در دادگاه بایستی اسناد و مدارک زیر را به انضمام دادخواست خود به دادگاه تقدیم نماید:

• اسناد و مدارک هویتی، اعم از شناسنامه و کارت ملی
• رونوشت برابر اصل حکم موضوع اعتراض
• اسناد و مدارک اثبات کننده ورود ضرر یا تضییع حقی از معترض ثالث در اثر صدور حکم مورد اعتراض، مثل قرار کارشناسی، شهادت شهود و غیره

آثار طرح دعوای اعتراض ثالث

آثار دعوای اعتراض را می توان به ترتیب زیر مورد بررسی قرار داد:

الف) اثر انتقالی

در صورت طرح دعوای اعتراض ثالث، پرونده مورد اعتراض مجدداً مورد رسیدگی قرار می گیرد. رسیدگی مجدد به پرونده در اصطلاح حقوقی اثر انتقالی نامیده می شود. البته اثر انتقالی دعوای اعتراض ثالث محدود به مواردی است که شخص معترض در دادخواست خود نسبت به آن ها اعتراض می نماید.

برای مثال اگر دادگاه اقدام به صدور حکم به الزام خوانده به ایفای تعهدات قراردادی خود به همراه پرداخت خسارات دادرسی نماید و معترض ثالث نسبت به حکم به الزام خوانده به ایفای تعهدات قراردادی شکایت نماید، اثر انتقالی تنها خواسته معترض ثالث را شامل شده و دادگاه تنها موظف می شود موضوع ایفای تعهدات قراردادی از سوی خوانده را مورد رسیدگی مجدد قرار دهد. موضوع محکومیت خوانده به پرداخت خسارات دادرسی مشمول اثر انتقالی اعتراض ثالث و رسیدگی مجدد قرار نمی گیرد.

ب) اثر تعلیقی

منظور از اثر تعلیقی، توقف اجرای حکم است. مطابق ماده 424 قانون آیین دادرسی مدنی، علی الاصول تقدیم دادخواست اعتراض ثالث موجب تأخیر در اجرای حکم دادگاه نمی شود. اما در صورتی که جبران ضرر و زیان ناشی از اجرای حکم ممکن نباشد، دادگاه پس از اخذ تأمین مناسب از شخص معترض اقدام به صدور قرار تأخیر اجرای حکم برای مدت زمان مشخصی می نماید.

به عنوان مثال، اجرای حکم الزام خوانده به انتقال سند رسمی یک ملک در شرایطی که معترض ثالث سند مالکیت همان ملک را دارا باشد می تواند موجب ورود ضرر به معترض ثالث شود. در نتیجه، معترض ثالث می تواند با پرداخت تأمین مناسب تا پایان مدت تعیین تکلیف دعوای اعتراض ثالث از اجرای حکم دادگاه جلوگیری نماید.

ج) اثر ابقاء یا الغای کلی یا جزئی رأی موضوع اعتراض

با طرح دعوای ورود ثالث دادگاه اقدام به رسیدگی مجدد به پرونده مربوطه می نماید. البته رسیدگی مجدد دادگاه محدود به مواردی است که از سوی شخص ثالث مورد اعتراض قرار گرفته است و دیگر مفاد حکم صادره بدون تغییر باقی خواهد ماند.

دادگاه رسیدگی کننده در صورت وارد تشخیص دادن اعتراض ثالث ممکن است تمام یا بخشی از حکم صادره را لغو نماید. در صورت وارد ندانستن اعتراض نیز حکم صادره به همان شکل ابقاء خواهد شد. برای مثال، اگر معترض ثالث نسبت به حکم صادره در یک دعوای ملکی مدعی مالکیت ملک موضوع دعوا باشد و بتواند مالکیت خود را به اثبات برساند، حکم صادره لغو خواهد شد. اما اگر قادر به اثبات ادعای خود نباشد، حکم صادره ابقاء می گردد.

د) اثر ضمان آوری و ایجاد مسئولیت

هر یک از خواهان یا خواندگان دعوای اعتراض ثالث بایستی توجه داشته باشند که اثبات یا عدم اثبات ادعای آن ها می تواند موجب ضمان آوری یا ایجاد مسئولیت برای هر یک از آن ها در برابر طرف مقابل شود. برای مثال، در صورتی که اعتراض ثالث وارد تشخیص داده شود، معترض ثالث می تواند از خواندگان دعوا جبران خسارت وارده به انضمام هزینه های دادرسی را مطالبه نماید. در مقابل نیز در صورت رد یا عدم استماع دعوای اعتراض ثالث، خواندگان دعوا می توانند از معترض ثالث جبران خسارت خود را درخواست نمایند.

دادخواست اعتراض ثالث در چه دادگاهی مورد رسیدگی قرار می گیرد؟

مواد 420 و 421 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه صالح در رسیدگی به دادخواست اعتراض ثالث اصلی و طاری را به ترتیب زیر تعیین نموده است:

• اعتراض ثالث اصلی: دادخواست اعتراض ثالث اصلی بایستی در دادگاه صادرکننده رأی مورد اعتراض رسیدگی شود. ترتیب رسیدگی به این اعتراض مانند دادرسی نخستین می باشد.
• اعتراض ثالث طاری: رسیدگی به اعتراض ثالث طاری بدون نیاز به تقدیم دادخواست و در همان دادگاهی انجام می شود که حکم مورد اعتراض به عنوان دلیل ارائه شده است. اما اگر درجه دادگاه رسیدگی کننده پایین تر از دادگاه صادرکننده رأی باشد، رسیدگی به اعتراض ثالث طاری بایستی در همان دادگاه صادرکننده رأی مورد اعتراض و با تقدیم دادخواست انجام شود. برای مثال، اگر یکی از طرفین دعوا در دادگاه بدوی حکم صادره از دیوان عالی کشور را به عنوان دلیل ارائه کرده و طرف مقابل نسبت به آن معترض شود، اعتراض شخص ثالث بایستی همراه با تقدیم دادخواست در دیوان عالی کشور مورد رسیدگی قرار گیرد.

ترتیب رسیدگی به دادخواست اعتراض ثالث

پس از ثبت دادخواست اعتراض ثالث در سامانه ثنا، دادخواست مربوطه به صورت خودکار به دادگاه صالح ارجاع می شود تا مورد رسیدگی قرار گیرد. به موجب قسمت انتهایی ماده 420 قانون آیین دادرسی مدنی ترتیب رسیدگی به دادخواست اعتراض ثالث مانند دادرسی نخستین است. یعنی اینکه در این مرحله، زمان و مکان جلسه دادرسی تعیین و به معترض ثالث و طرفین دعوای اصلی ابلاغ می شود تا در موعد مقرر در جلسه رسیدگی حاضر شوند.

مطابق ماده 425 قانون آیین دادرسی مدنی،دادگاه رسیدگی کننده پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی اسناد و مدارک، در صورتی که اعتراض ثالث را وارد تشخیص دهد، آن قسمت از حکم را که مورد اعتراض قرار گرفته نقض می نماید و اگر مفاد حکم غیرقابل تفکیک باشد، تمام آن الغاء می شود.

هزینه دادرسی طرح دعوای اعتراض ثالث چقدر است و توسط چه کسی پرداخت می شود؟

طرح دعوای اعتراض ثالث نیز مانند هر دعوای دیگری نیازمند پرداخت هزینه دادرسی است و معترض ثالث به عنوان خواهان این دعوا موظف به پرداخت آن است. مطابق تعرفه خدمات قضایی در سال 1404، هزینه دادرسی اعتراض ثالث در دعاوی مالی معادل 5/5 درصد از بهای خواسته در نظر گرفته شده است که بایستی توسط معترض ثالث پرداخت شود.

عدم استماع اعتراض ثالث به چه معناست؟

دادخواست اعتراض ثالث لزوماً همیشه مورد قبول دادگاه قرار نگرفته و موجب رسیدگی مجدد به پرونده مورد اعتراض نمی شود. بلکه در برخی موارد ممکن است که دادگاه رسیدگی کننده بنا به دلایلی اعتراض شخص ثالث را وارد ندانسته و به آن ترتیب اثر ندهد. چنین شرایطی در اصطلاح حقوقی عدم استماع اعتراض ثالث نامیده می شود و دادگاه رسیدگی کننده به جای رسیدگی مجدد و الغاء یا ابقای حکم پیشین، اقدام به صدور قرار عدم استماع اعتراض می نماید.

دلایل عدم استماع اعتراض ثالث

صدور قرار عدم استماع اعتراض ثالث از سوی دادگاه ممکن است معلول دلایل گوناگونی باشد؛ از جمله:

• عدم وجود شرایط قانونی لازم برای طرح دعوای اعتراض ثالث؛ مثل اینکه معترض ثالث از طرفین دعوای اصلی نبوده باشد، صدور حکم موجب ورود ضرر به شخص معترض شده باشد و غیره.
• دادخواست اعتراض ثالث بایستی با توجه به اصلی یا طاری بودن اعتراض به دادگاه صالح تقدیم شود. در غیر این صورت، دادگاه به علت عدم صلاحیت اقدام به صدور قرار عدم استماع اعتراض ثالث می نماید.
• اعتراض شخص ثالث بایستی دارای اساس و مبنای قانونی باشد. در غیر این صورت، به علت عدم وجود مبنای قانونی اعتراض شخص ثالث مورد رسیدگی قرار نمی گیرد.

اعتراض نسبت به تصمیمات دادگاه راجع به دادخواست اعتراض ثالث

با توجه به اینکه ترتیب رسیدگی به دادخواست اعتراض ثالث مانند دادرسی نخستین است، بنابراین امکان اعتراض به تصمیمات دادگاه در خصوص این دعوا برای شخص معترض یا خواندگان دعوای اعتراض ثالث (طرفین دعوای اصلی) وجود دارد. صرف نظر از اینکه دادگاه رسیدگی کننده با صدور قرار عدم استماع، اعتراض ثالث را رد کرده یا اینکه با قبول آن و رسیدگی مجدد مفاد حکم پیشین را تغییر دهد، هر یک از معترض ثالث یا خواندگان می توانند نسبت به تصمیم دادگاه در این خصوص در دادگاه بالاتر اعتراض نمایند.

تفاوت دعوای اعتراض ثالث با دیگر دعاوی طاری

دعوای اعتراض ثالث در برخی موارد به اشتباه با برخی از دیگر دعاوی طاری یکسان انگاشته می شود. در حالی که هر یک از این دعاوی تأسیسات حقوقی جداگانه ای هستند. تفاوت این دعاوی با یکیگر را می توان به این ترتیب بررسی کرد:

تفاوت دعوای اعتراض ثالث و ورود ثالث

مطابق توضیحاتی که بیان شد، چنانچه در فرایند رسیدگی به یک دعوا حکمی صادر شود که جزئاً یا کلاً موجب ورود ضرر به شخص ثالثی (شخصی جز طرفین دعوای اصلی) شود، شخص ثالث می تواند نسبت به حکم صادر شده اعتراض نماید که این اعتراض، اعتراض ثالث نامیده می شود. اما اگر در فرایند رسیدگی به یک دعوا و پیش از صدور حکم، شخص ثالثی تصور کند که در دعوای مطروحه ذی نفع بوده و حضور وی در دادرسی الزامی است، می تواند با تقدیم دادخواست ورود ثالث به آن دعوا ورود پیدا کرده و از حقوق خویش دفاع نماید.

بنابراین، دعوای اعتراض ثالث پس از صدور حکم و دعوای ورود ثالث پیش از صدور حکم و در فرایند دادرسی طرح می گردد. علاوه بر این، خواهان دعوای اعتراض ثالث موظف ب اثبات ورود ضرر به خود در اثر صدور حکم مورد اعتراض است؛ اما خواهان دعوای ورود ثالث بایستی ذی نفع بودن خود در دعوای مطروحه را اثبات نماید.

تفاوت دعوای اعتراض ثالث و جلب ثالث

دعوای جلب ثالث نیز از دیگر دعاوی طاری است که ممکن است با دعوای اعتراض ثالث یکسان انگاشته شود. با این حال، جلب ثالث و اعتراض ثالث از جهات زیر متفاوت از یکدیگر هستند:

1 . طرفین دعوا: دعوای جلب ثالث از سوی هردو یا یکی از طرفین دعوا به طرفیت شخص ثالث طرح می شود. یعنی اینکه طرفین دعوای اصلی خواهان و شخص ثالث خوانده این دعواست. اما دعوای اعتراض ثالث از سوی شخص ثالث به طرفیت طرفین دعوای اصلی طرح می شود و شخص ثالث خواهان و طرفین دعوای اصلی خوانده به شمار می روند.

2 . زمان طرح دعوا: طرح دعوای جلب ثالث اختصاص به زمان دادرسی دارد. طرفین دعوا صرفاً در زمان دادرسی و پیش از صدور حکم می توانند دعوای جلب ثالث را طرح نمایند. اما دعوای اعتراض ثالث تنها پس از صدور حکم دعوای اصلی قابل طرح می باشد.

3 . مهلت قانونی طرح دعوا: همانطور که بیان شد، طرح دعوای اعتراض ثالث اصولاً محدود به مهلت زمانی مشخصی نشده است. اما طرفین دعوای اصلی برای تقدیم دادخواست جلب ثالث تنها تا پایان اولین جلسه دادرسی فرصت دارند.

نمونه دادخواست اعتراض ثالث

مشخصات خواهان (معترض ثالث): ………………

مشخصات خواندگان (طرفین دعوای اصلی): ………………

اطلاعات وکیل [در صورت حضور]: ………………

خواسته: اعتراض ثالث نسبت به حکم شماره …… صادره از شعبه …… دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ………. و صدور قرار تأخیر در اجرای حکم

دلایل و منضمات:

• مدارک هویتی
• رونوشت برابر اصل حکم شماره ……. شعبه ….. دادگاه عمومی حقوقی ………
• سند مالکیت

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ………..

با عرض سلام و احترام

به استحضار می رسانم که اینجانب ………… فرزند ……. به شمار ملی …….. به موجب سند مالکیت شماره ……. که ضمیمه دادخواست شده است، مالک یک قطعه زمین به متراژ …….. و به پلاک ثبتی ……. واقع در …………… هستم که این زمین را در تاریخ ……. به موجب مبایعه نامه شماره ….. از آقا / خانم …… (خوانده ردیف اول) خریداری نموده ام.

با این حال، آقا / خانم ….. (خوانده ردیف اول) در تاریخ …… اقدام به فروش فضولی ملک مورد نظر به آقا / خانم …….. (خوانده ردیف دوم) نموده است. به دنبال فروش فضولی این ملک، آقا / خانم …….. (خوانده ردیف دوم) اقدام به طرح دعوای الزام به انتقال سند رسمی مالکیت به طرفیت آقا / خانم ….. (خوانده ردیف اول) در محضر دادگاه محترم نموده است. دادگاه محترم نیز به موجب حکم شماره …… در تاریخ …… خوانده ردیف اول را ملزم به انتقال سند رسمی مالکیت ملک مورد نظر به خوانده ردیف دوم نموده است.

فلذا، نظر به وجود سند رسمی مبنی بر مالکیت اینجانب نسبت به ملک موضوع دعوا، فضولی بودن معامله بین خواندگان ردیف اول و دوم و عدم تنفیذ معامله توسط اینجانب، به استناد مواد 417 الی 420 و همچنین ماده 424 قانون آیین دادرسی مدنی اینجانب نسبت به حکم شماره ….. معترض بوده و ضمن تقاضای رسیدگی مجدد، صدور قرار تأخیر اجرای حکم را نیز خواستار هستم.

با تشکر و تجدید احترام

نام و امضای خواهان

تاریخ

نقش وکیل در طرح دعوای اعتراض ثالث

طرح دعوای اعتراض ثالث این امکان را به اشخاص می دهد تا بتوانند نسبت به احکام صادره در دعاوی ای که حضور نداشته اما منجر به تضییع حقوق آن ها شده است اعتراض نمایند. با این حال، در بسیاری از موارد، افراد به علت ناآگاهی نسبت به قوانین و مقررات از طرح دعوای اعتراض ثالث اجتناب کرده و درصدد احقاق حقوق خویش برنمی آیند.

با این حال، افراد بایستی توجه داشته باشند که اگر صدور حکم در دعوایی که در آن حضور نداشته اند، منجر به ورود ضرر به آن ها یا تضییع حقی از آن ها شود، بایستی نسبت به حکم صادره در دادگاه اعتراض نمایند. به این منظور، اشخاص می توانند در نخستین گام با یک وکیل متخصص مشورت کرده و در خصوص امکان یا عدم امکان طرح دعوای اعتراض ثالث اطلاعات کافی را دریافت نمایند. سپس با کمک وکیل می توانند دادخواست اعتراض ثالث را تنظیم کرده و به ثبت برسانند. وکیل متخصص در فرایند رسیدگی به دادخواست اعتراض ثالث نیز اشخاص را همراهی کرده و با جمع آوری مدارک لازم و ارائه دفاعیات مؤثر به احقاق حقوق موکل خویش کمک می نماید.

به منظور آشنایی با رویه قضایی رسیدگی به دعوای اعتراض ثالث می توانید نمونه آرای قضایی مربوط به دعوای اعتراض ثالث را از اینجا مشاهده نمایید.

کلام پایانی

قانونگذار به منظور حفاظت از حقوق اشخاص و جلوگیری از ورود ضرر به آن ها در اثر صدور احکام از جانب دادگاه ها این امکان را پیش بینی نموده است تا اگر هر شخصی، جز طرفین دعوا، در اثر صدور حکمی در دادگاه متضرر شده یا حقی از وی پایمال شود بتواند در قالب اعتراض ثالث نسبت به حکم صادر شده اعتراض نماید. معترض ثالث با تقدیم دادخواست اعتراض ثالث تقاضای رسیدگی مجدد به پرونده را کرده و در این رسیدگی می تواند اسناد و مدارکی که به اثبات ادعای وی کمک می کند را ارائه نماید.

اعتراض ثالث برخلاف دیگر دعاوی طاری محدود به مهلت زمانی مشخصی نشده است. معترض ثالث هر زمان که از مفاد حکم مربوطه اطلاع یابد و متوجه شود که حکم صادره موجب تضییع حقوق وی شده است می تواند به ترتیب بیان شده اقدام به ثبت دادخواست اعتراض ثالث نماید. در تنظیم و تقدیم این دادخواست ضروری است که نکات بیان شده رعایت شود. پس از تقدیم دادخواست اعتراض ثالث به دادگاه، رسیدگی به آن به همان ترتیب دادرسی نخستین انجام شده و با توجه به ادله موجود و اظهارت طرفین حکم پیشین به صورت کلی یا جزئی لغو یا ابقاء خواهد شد.

وکیل سوال – مرجع تخصصی مشاوره و خدمات حقوقی

وکیل سوال یک پلتفرم تخصصی در حوزه مشاوره و خدمات حقوقی است که تحت مدیریت خانم ام البنین تنکابنی رضایی فعالیت می کند. هدف ما ارائه اطلاعات حقوقی دقیق و ارائه خدمات تخصصی وکالت در زمینه های مختلف، از جمله دعاوی کیفری و حقوقی، امور قراردادی، جرایم سایبری، دعاوی ارزی و مالی، وکالت در امور ثبتی و ملکی است.

اگر به دنبال تنظیم وکالت نامه ای جامع و بی نقص هستید، وکیل سوال با دانش تخصصی و تجربه حقوقی گسترده، همراه شما خواهد بود.

همین حالا مشاوره بگیرید و وکالت نامه ای مطمئن تنظیم کنید!